1. ҚР Мемлекеттік қызмет саласындағы жетістіктер

• Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау шеңберінде Мемлекеттік қызмет істері агенттігі мемлекеттік қызметке кіру кезінде артық кедергілерді жою және одан шығу тәртібін оңайлату жөніндегі шараларды кезең-кезеңімен іске асыруда. Мәселен, аудандық және ауылдық деңгейдегі төменгі лауазымдарға конкурстан тыс тағайындау мүмкіндігі қарастырылған (мемлекеттік грант есебінен жоғары оқу орындарын (GPA 3,33-тен жоғары) табысты бітірген үздік түлектер). Бүгінгі таңда 59 түлек конкурстық іріктеусіз тағайындалды.

         Сондай-ақ Агенттіктің келісімі бойынша “Б” корпусының басшы лауазымдарына конкурссыз тікелей тағайындау көзделген (бұл жеке сектордан білікті және салалық тәжірибесі бар мамандарды (жұмыс өтілі 10-15 жыл болған жағдайда) тартуға мүмкіндік береді). Бүгінгі таңда құрылымдық бөлімшелердің 188 басшысы тағайындалды. Бұдан басқа, мемлекеттік басқару академиясының түлектерін (оқу барысында жоғары көрсеткіштерге (GPA) қол жеткізген) өңірлік органдарға конкурссыз тікелей тағайындау практикасы жұмыс істейді. Қазіргі уақытта конкурстық іріктеусіз 8 түлек тағайындалды.

• Мемлекеттік қызметке іріктеу және қабылдау рәсімін оңайлату, азаматтар үшін мемлекеттік қызметтің барынша ашықтығын қамтамасыз ету мақсатында “Е-қызмет” жүйесін жаңғырту бойынша жұмыс жүргізілді. Мәселен, жүйенің сыртқы порталы әзірленді, оның негізінде бес мемлекеттік органда пилоттық режимде іріктеудің жаңа онлайн форматы іске асырылуда. Іріктеу кезеңдерінен өту кезінде “адам факторының” ықпалын болдырмау үшін олардың анонимділігін қамтамасыз ету үшін үміткерлерге ID-нөмір беріледі және тәуелсіз прокторинг жүйесі қамтамасыз етіледі. Бүгінгі таңда жаңа іріктеу жүйесі бойынша конкурстарға 4448 адам қатысты, олардың 378-і іріктеуден өтті.
• Мемлекеттік қызметті жаңғырту мақсатында мемлекеттік қызмет туралы заңнамаға өзгерістер енгізілді. Осылайша, мамандарды, оның ішінде ұлттық және өзге де жобаларды іске асыру жөніндегі мемлекеттік органдардың жұмысына тар бейінді мамандарды тарту үшін “келісімшарттық қызметшілер” ұғымы енгізілді.

         Басқа өңірге ротацияланатын мемлекеттік қызметшілерге тұрғын үйді жалдау мақсатында ротациялық төлемдер енгізілді, икемді кесте мен қашықтықтан жұмыс істеу қағидалары бекітілді.

• Агенттік мемлекеттік аппаратты бюрократизациялау мәселелері бойынша, оның ішінде мемлекеттік органдардың ішкі әкімшілік рәсімдерін зерделей отырып, мониторинг пен талдау жүргізеді. Мәселен, Жарлық қабылданған сәттен бастап мемлекеттік аппаратты бюрократизациялау бойынша жүргізілген мониторинг және талдау нәтижелері бойынша Агенттік 373 ұсыныс әзірледі (2022 ж. – 183, 2023 ж. – 190).

2. Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес бойынша жетістіктер

• Мақсаты шағын және орта кәсіпкерлікті дамытуға кедергі келтіретін әкімшілік кедергілерді жою болып табылатын “Бизнеске жол” жобасын іске асыру жалғасуда. Атап айтқанда, құқық қорғау және уәкілетті органдардың негізсіз тексерулер мен кәсіпкерлердің қызметіне араласуына жол бермеу бойынша жұмыстар жүргізілуде. Жүргізіліп жатқан жұмыс шеңберінде 24 мыңнан астам кәсіпкерге көмек көрсетілді, 23 салада 530 проблемалық кейс шешілді.
• А.ж. 2 тамызынан бастап Агенттік бей-жай қарамайтын азаматтарды, қоғамдық бірлестіктерді, бизнес субъектілерін және басқа да ұйымдарды сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызметке тарту мақсатында “Сыбайлас жемқорлыққа қарсы волонтерлік” жобасын іске қосты. Барлық өңірлерде 1 881 волонтер тұрғын үйлерді, балалар алаңдарын, автомобиль жолдарын, студенттік жатақханаларды, ТКШ объектілерін, мемлекеттік сатып алу және т. б. абаттандыру сапасына мониторинг жүргізуде.

Анықтама үшін: бүгінгі таңда бірқатар оң кейстер бар:

1) Абай облысында а.ж. 15 тамызына қарай демалыс маусымының аяқталуына байланысты Алакөл көлінің жағалауында 15 млн теңге сомасына концерт ұйымдастыру бойынша сатып алу тоқтатылды;

2) Шымкент қаласында жүгіру марафонына қатысушылардан қосымша алым алынып тасталды (5 мың теңгеден бастап), өйткені бюджеттен осы мақсаттарға 82 млн теңге бөлінді;

3) Ақтөбе қаласында 170 мың тұтынушыға қатты-тұрмыстық қалдықтарды шығару қызметтеріне тарифтің өсуіне байланысты сомаларды заңсыз есептеу себебінен артық төленген 42 млн теңге қайтарылды;

4) бастапқыда бульдозерді 171 млн теңгеге сатып алуды жоспарлаған “Астана-Энергия” АҚ бағаны 147 млн теңгеге дейін төмендетті (үнемдеу – 24 млн теңге);

5) Түркістан облысында әкімдік ЖСҚ жасау бойынша мемлекеттік қызметтерді сатып алу құнын төмендетті (үнемдеу – 33,5 млн теңге).

• Pro bono волонтерлік (халыққа құқықтық көмек көрсету) аясында Алматы қаласында волонтер-заңгерлер 130-дан астам кәсіпкерге тегін кеңес берді. Ұлттық холдингтер мен компаниялардың 200 комплаенс-офицерлері үшін семинар өткізілді. Жамбыл, Қарағанды және Павлодар облыстарының волонтерлері қоғамдық қабылдаулар ұйымдастырды. “Корпоративтік волонтерлік” жобасы аясында кәсіпкерлер өз өнімдері мен алаңдарында сыбайлас жемқорлыққа қарсы контентті (СОО, автобустар, азық-түлік өнімдері, ғимараттардың қасбеттері, борттық журналдар, офистік бөтелкедегі су, кофе шыныаяқтары және т.б.) орналастырады.
• 2022 жылдан бастап мемлекетке және квазимемлекеттік сектор субъектілеріне 856,9 млрд теңге сомасына мүліктік активтер мен ақшалай қаражатты қайтару қамтамасыз етілді, оның ішінде 159,9 млрд теңге сомасына ақшалай қаражаттікелей бюджетке өтелді.
• Ағымдағы жылы Агенттік Оқу ағарту министрлігімен бірлесіп осы саладағы сыбайлас жемқорлық тәуекелдеріне сыртқы талдау жүргізді. Нәтижелері бойынша педагогтердің еңбегіне ақы төлеу қорынан бюджет қаражатын ұрлаудың барлық схемасы ашылды. Еліміз бойынша 9,2 млрд теңге шығынмен 147 қылмыстық іс тіркелді.
• Сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жою мақсатында Агенттік пен Оқу ағарту министрлігі Жол картасын бекітті. А.ж.
  20 қыркүйегінде Павлодар облысының мектептерінде пайдаланылатын жеке ақпараттық есепке алу жүйесі негізінде пилоттық жоба іске қосылды. Осындай жобалар Ақмола және Түркістан облыстарында жүзеге асырылуда.

3. Азаматтық қорғау саласындағы жетістіктер

• ТЖ қызметтерімен жұмыс істеген жылдары (1995-2023 жылдар) төтенше жағдайларды оқшаулау үшін 1,6 млн.астам шығу жасалды. Өрт сөндірушілер мен құтқарушылардың қызметі, кәсібилігі, жеделдігі арқасында 413 мыңға жуық адам құтқарылды, ТЖ түрлі аймақтарынан 380 мыңға жуық адам эвакуацияланды, 70 мыңнан астам зардап шеккендерге медициналық көмек көрсетілді.
• Азаматтық қорғау органдарында 26 мыңға жуық қызметкер қызмет атқарады. Елімізде өртке қарсы және құтқару қызметтері жұмыс істеген кезде қызметтік міндеттерін атқару кезінде 69 қызметкер қаза тапты.
• Жыл сайын орта есеппен 18 мыңнан астам табиғи және техногендік сипаттағы ТЖ тіркеледі, оның ішінде 15 мың өрт орын алады. ТЖ аймағынан құтқарушылар 8 мың азаматты құтқарып, 20 мыңнан астам адамды эвакуациялады, 4,5 мың зардап шегушіге медициналық көмек көрсетілді.
• Елдің азаматтық қорғау жүйесін жетілдіру бойынша айтарлықтай жұмыстар атқарылды. Бұл заңнаманы қабылдау, төтенше жағдайлардан қорғау үшін жаңа объектілер салу, құтқару және өрт техникасы мен жабдықтарын сатып алу, азаматтық қорғау органдары қызметкерлерінің жалақысын арттыру. 1,5 мыңнан астам түрлі техника мен 20 мың өрт-құтқару жабдықтары мен керек-жарақтары сатып алынды. 30-дан астам өрт сөндіру депосы мен құтқару станциялары салынды.
• Азаматтық қорғау академиясының қабырғасынан
  5 мыңнан астам маман шығарылды. Үкіметаралық келісімдерді іске асыру шеңберінде жыл сайын Ресей ТЖМ және Беларусь Республикасының бейінді шетелдік жоғары оқу орындарына оқу үшін 20 қазақстандық курсант жіберіледі. Академия жыл сайын ТЖМ қатарын толықтыратын 100-ден астам түлек шығарады.

Биыл ЖОО алғаш рет курсант қыздарды қабылдады.

4. Қарулы күштер саласындағы жетістіктер

• Десанттық-шабуылдау әскерлері Құрлық әскерлерінің құрамынан шығарылып, оларды тәуелсіз әскер түріне айналдырды.
• Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп аумақтық әскерлерді қалыптастыру тәсілдері қайта қаралуда. Резервте қызметті енгізуге қатысты заңнамаға өзгерістер дайындалуда.
• Жауынгерлік даярлық іс-шаралары шеңберінде жыл сайын “Батыл Тойтарыс” және “Айбалта” оқу-жаттығулары, “Бекет”кешенді оқу-жаттығуы өткізіледі. 2023 жылы қыркүйек айында ҚР Қарулы Күштерінің тарихында алғаш рет ҚР Президенті-ҚР ҚК Жоғарғы Бас қолбасшысының қатысуымен Жоғарғы Бас қолбасшылықтың ставкасы арқылы “Батыл Тойтарыс” стратегиялық командалық-штабтық оқу-жаттығуы өткізілді.
• Әскери міндеттілер мен әскерге шақырылушылардың есебі цифрлық форматқа ауыстырылды, бұл жергілікті әскери басқару органдарының жұмысын автоматтандыруға мүмкіндік берді.
• Жоспарлы тәртіппен әскерлерді қару-жарақ пен әскери техниканың заманауи және жоғары технологиялық үлгілерімен техникалық жарақтандыру жүзеге асырылады. Арнайы операциялар күштері үшін ұшқышсыз ұшу аппараттарын, атыс қаруын, жоғары дәлдіктегі қару-жарақ пен оқ-дәрілерді, әскери техника мен қару-жарақты сатып алу басым бағыттар болып табылады. Әуе қорғанысы күштері 4++ буынының заманауи көпфункционалды жауынгерлерімен (Су-30СМ), соқпалы (Ми-35М) және көліктік-жауынгерлік (Ми-171Ш) тікұшақтармен, әскери-көліктік ұшақтармен (С-295) және L-410 оқу-жаттығу ұшақтарымен жарақтандырылады. Таяу мерзімді перспективада испандық Airbus military (Айрбас милитари) компаниясы шығарған ауыр жүк көтергіштігі А400М әскери-көлік ұшақтары жеткізілетін болады. Орта класты әскери-көлік ұшақтарының желісін сатып алу жалғасуда. 2023 жылы сол компанияның кезекті С295М ұшағы жеткізілді.
• Қазақстан бітімгершілік әлеуетті нығайтуға және БҰҰ бітімгершілік операцияларына қатысу географиясын кеңейтуге мүдделі. 2023 жылдың қазан айындағы жағдай бойынша миссияларға Батыс Сахара, Орталық Африка Республикасы, Мали және Ливан аумақтарында 19 әскери қызметші тартылды. 2014 жылдан бастап миссияларға барлығы 598 әскери қызметші қатысты, оның ішінде 5 әйел әскери қызметші. Әскери қызметшілерді теориялық және практикалық даярлау Алматы қаласындағы бітімгершілік операциялар орталығында өтуде.
• 2022 жылдың 1 тамызында БҰҰ ҚР ҚК минадан тазарту орталығының базасында өткізілетін “Жарылыс қаупі бар заттарды залалсыздандыру” курсын сертификаттады. 2023 жылғы 1 қаңтарда БҰҰ ҚР ҚМ бітімгершілік операциялар орталығы базасында өткізілетін “БҰҰ штаб офицерлері” және “Азаматтық халықты қорғау” курстарын ратификациялады.
• Кадрлық әлеуетті арттыру мақсатында әскери білім беру жүйесін дамыту және кадр саясатын жетілдіру жөнінде шаралар қабылдануда. Қарулы күштердің кадр саясатының 2027 жылға дейінгі Тұжырымдамасы әзірленді. Қарулы күштерді негізінен үш әскери оқу орнында бітіруші офицерлер басқарады, олар Құрлық әскерлерінің Әскери институты, Әуе қорғанысы күштерінің Әскери институты, сондай-ақ Радиоэлектроника және байланыс Әскери институты. ҚР Ұлттық қорғаныс университеті жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру жүйесінде жұмыс істейді.
• Әскери қызметшілер мен арнайы мемлекеттік органдар қызметкерлерінің әлеуметтік пакеті жетілдірілуде. “Әскери қызмет және әскери қызметшілердің мәртебесі туралы” Заңға сәйкес әскери қызметшілерге тұрғын үй алу жүйесі оңтайландырылды. 13 мыңнан астам әскери қызметші екінші деңгейдегі банктердің қолданыстағы бағдарламалары бойынша кредиттерді пайдаланып үлгерді.
• Әскери қызметшілердің ақшалай үлесін арттыру бойынша жұмыстар жүйелі негізде жүргізілуде. Биыл әскери ұшқыштардың жалақысы осы салада жұмыс істейтін оқытушылар мен дәрігерлер сияқты орта есеппен 60%-ға өседі. 2024 жылы әскери атағы үшін айлық жалақы 30%-ға өседі.
• Мемлекет басшысының тапсырмаларын іске асыру шеңберінде мерзімді әскери қызметтің тартымдылығын арттыру бойынша бірқатар бастамалар пысықталуда. “Тегін техникалық және кәсіптік білім беру” жобасын іске асыру шеңберінде Қорғаныс министрлігі еңбек нарығында сұранысқа ие
  16 мамандық бойынша мерзімді қызметтің әскери қызметшілерін даярлауды жүргізеді.
• Қорғаныс министрлігі Ғылым және жоғары білім министрінің қолдауымен еліміздің 70-тен астам жетекші жоғары оқу орындарымен мерзімді әскери қызмет өткерген жоғары оқу орындарына түсуге жеңілдіктер беру туралы меморандумдарға қол қойды. Бұл жеңілдік мерзімді әскери қызмет өткерген барлық азаматтарға Ұлттық бірыңғай тестілеуді есепке алмағанда әңгімелесу нәтижелері бойынша мерзімді әскери қызметті өткергеннен кейін екі жыл ішінде ақылы негізде ЖОО-ға оқуға түсу мүмкіндігін беруді көздейді. Сонымен қатар, олар күнтізбелік кезең ішінде түсе алады. Ал барлық бұрынғы әскери қызметшілер жоғары оқу орындарының әскери кафедрасында тегін және емтихансыз оқудан өте алады. Мерзімді қызмет кезеңінде жауынгерлік даярлықта тәртіпті және жоғары нәтижелерге қол жеткізген жекелеген, неғұрлым лайықты әскери қызметшілерге ЖОО есебінен тегін жоғары білім алу мүмкіндігі берілетін болады.
• Қорғаныс министрлігі мен ҚР Қаржы нарығын реттеу және дамыту агенттігі әскери қызметшілерге мерзімді әскери қызмет өткеру кезеңінде “кредиттік каникулдар” беру туралы меморандумға қол қойды. Бұл бастама мерзімді қызметтегі әскери қызметшілерге әскери қызмет өткеру кезеңінде өз кредиттері туралы ұмытып кетуге мүмкіндік береді.

         Кредиттер бойынша төлемдерді кейінге қалдыру барлық банктермен және микроқаржы ұйымдарымен сарбаздардың барлық ақшалай қарыздары бойынша “мұздату” көзделеді.

• Бүгінгі таңда елімізде 8 мыңнан астам әскери-патриоттық клубтар, “Жас сарбаз” сыныптары, сондай-ақ “Смарт сарбаз” үйірмелері жұмыс істейді, оларға 261 мыңнан астам әскери-патриоттық қозғалыс тәрбиеленушілері жұмылдырылған.

5. Су ресурстары саласындағы жетістіктер

• 2021-2022 жылдары Ақмола, Ақтөбе, Қызылорда, Ұлытау және Солтүстік Қазақстан облыстарында топтық су құбырларын салу және реконструкциялау бойынша 7 нысан пайдалануға берілді. Сондай-ақ, сынақ режимінде Ұлытау облысындағы 1 нысан бойынша сапалы ауыз су беріледі. Нәтижесінде 800 км желі салынды, 5,8 мың адам тұратын 5 ауылдық елді мекен сапалы ауыз суға қол жеткізді және 203 мың халқы бар 51 АЕМ және 3 қалада (Сәтбаев, Макинск және Жезқазған ішінара) сумен жабдықтау жақсарды;
• Ағымдағы жылы 34 жобаны іске асыруға Ақмола, Алматы, Атырау, Ұлытау, Қызылорда, Маңғыстау, Түркістан және Солтүстік Қазақстан облыстарында 23,3 млрд теңге көлемінде қаражат бөлінді. Аяқталу мерзімі: 2024-2025 жылдар. Нәтижесінде жалпы саны 458 мың адам болатын 158 ауылдық елді мекенде сумен қамтамасыз етілетін және сумен жабдықтау жақсартылатын болады.
• 2023 жылы Бартоғай және Күрті су қоймаларында судың жоғалуын болдырмау жұмыстары оң нәтиже берді. 17.10.2023 жылға арналған су көлемі Бартоғай су қоймасында – 84,1 млн.м ³, саласы – 29,5 м ³/сек., төгу – 15 м ³/сек. Құрты су қоймасында көлемі – 10,89 млн. м ³, саласы – 2,2 м ³/сек., төгу – 1,0 м ³/сек.
• 2023 жыл ішінде келіссөздер процестері, трансшекаралық су объектілері бойынша жұмыс топтарының отырыстары өткізілді, бассейндік кеңестер өткізілді, онда су объектілерінің проблемалық мәселелері және су ресурстарын ұтымды пайдалану, қорғау мәселелері түсінілді. Бүгінгі таңда Қазақстан Республикасы Су кодексінің жаңа редакциясы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының Су ресурстарын басқару жүйесін дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы әзірленуде.
• Су басу қаупін жою мақсатында 2023 жылы жөндеуді қажет ететін 41 ГТС қайта жаңартылды. Биыл тағы 2 су қоймасы қалпына келтірілуде (Шар (ШҚО) су қоймасы, Шардара (Түркістан облысы) су қоймасы).

6. Өнеркәсіп және құрылыс саласындағы жетістіктер:

• 2023 жылғы қазандағы жағдай бойынша 234,4 млрд теңге сомасына 65 жоба іске асырылды, онда 3,7 мың тұрақты жұмыс орны құрылды.
• 2023 жылы халықтың әлеуметтік осал топтары үшін 10 878 жалға берілетін пәтер сатып алу үшін105,2 млрд теңге бөлінді.
• 2023 жылдың тоғыз айының қорытындысы бойынша өңдеуші өнеркәсіптің барлық секторларында жиынтық көрсеткіші 103,2% болатын оң үрдіс байқалады.
• Машина жасау саласы автокөлік құралдарын, трейлерлер мен жартылай тіркемелерді шығару (+40,8%), жөндеу және орнату (+15,2%), компьютерлер, электрондық және оптикалық жабдықтар (+6,6%), электр жабдықтары (30,6%), машиналар мен жабдықтар (+14,8%) және басқа көлік құралдары (+25,7%) өндірісі есебінен 27,3% деңгейінде тұрақты өсуді көрсетеді.Қара металлургияда нақты көлем индексі 97,9%-ды құрады. Түсті металлургияда нақты көлем индексі 96,3%-ды құрады. Жеңіл өнеркәсіпте тоқыма бұйымдары өндірісінің өсуіне (+27,4%) байланысты өндіріс көлемі 14,6%-ға өсті.Құрылыс материалдарын өндіруде көлемі отқа төзімді емес керамикалық кірпіш, силикат және қож кірпіш, гипсокартон, құрылыс ерітінділері мен отқа төзімді бұйымдар өндірісінің көлемінің өсуіне байланысты 0,9%-ға өсті. Химия өнеркәсібінде аммофос өндірісінің өсуіне байланысты өндіріс көлемі 1,5%-ға өсті (+39,3%).

Анықтама үшін: мақта талшығы өндірісінің ұлғаюына байланысты тоқыма бұйымдарының өндірісінде ең үлкен өсім байқалады (2022 жылы мақтаның жалпы жинағы 24,6%-ға өсті), мақта маталары, төсек-орын жабдықтары, тоқыма емес материалдар. Қытай, Түркия және т.б. тері өнімдеріне сұраныстың төмендеуіне байланысты сыртқы әйелдер киімі, шұлық, былғары өндірісі азайды.

• Өнеркәсіптің инвестициялық жобалары бойынша Ағымдағы жылға 12,3 мыңнан астам тұрақты жұмыс орнын құра отырып, 1 трлн теңге сомасына 170 жобаны іске асыру жоспарланған.

         Ағымдағы жылдың 1 қазанындағы жағдай бойынша 233,4 млрд теңге сомасына 64 жоба іске асырылды, онда 3,7 мың тұрақты жұмыс орны құрылды.

Анықтама үшін: қытайлық инвестициялардың қатысуымен ауыр машина жасау саласында Ақтөбе облысында (Ақтөбе қ.) “Қазақстандық мұнай жабдықтары зауыты” ЖШС мобильді бұрғылау қондырғыларын шығаратын зауыт іске қосылды (3,1 млрд теңге, 150 жұмыс орны) .

Сондай-ақ, құрылыс индустриясы саласында Жамбыл облысында ( Тараз қ.) “Kazstonebox” ЖШС компаниясы гофрленген қатырма және тас қағаздан дайын қаптаманы өндіру бойынша зауыт іске қосылды (1,7 млрд теңге, 150 жұмыс орны).

“Алмаз Керамикс” ЖШС компаниясы керамикалық плиталар шығаратын зауыттың қуатын арттырды (Жетісу облысынан (Кербұлақ ауданы 1,2 млн-нан 3,5 млн. шаршы метрге дейін). Жаңғыртуға салынған инвестициялар шамамен 4,8 млрд теңгені құрайды.

Шымкент қаласында (Еңбекші ауданы) металлургия саласында “Shymkent Temir” ЖШС арматура шығару бойынша болат өндірісін кеңейту жобасын іске асырды (5 млрд теңге, 50 жұмыс орны).

Қарағанды облысында (Бұқар Жырау ауданы) “LITEYSHIK” ЖШС пластикалық құбырлар мен пластиктен жасалған бұйымдар шығаратын зауытты салды (1,5 млрд теңге, 100 жұмыс орны). Жоба химия саласына жатады.

Қостанай облысында (Қостанай қ.), машина жасау саласында «СарыарқаАвтоПром» ЖШС Jetour автомобиль шығару желісін іске қосты (1,3 млрд. теңге, 100 жұмыс орны). Кәсіпорын жылына 10 мың бірлік автомобиль шығарады.

Жетісу облысында (Панфилов ауданы) “Қорғас” АЭА аумағында “Khorgos Tech contrcat” ЖШС тоқыма өндірісі бойынша жеңіл өнеркәсіп жобасын іске асырды (187 млн теңге, 30 жұмыс орны). Жылына 150 мың перде жиынтығын шығару жоспарлануда.

• Құрылыс бойынша нақты көлем индексі 2023 жылғы қаңтар-қыркүйекте 112,6%-ды құрады. Оң динамика Ұлытау облысынан басқа 19 өңірде байқалады (91,4%). Ағымдағы жылдың 9 айында 11,7 млн. шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілді, бұл өткен жылдың тиісті кезеңінен 11,6%–ға жоғары (жоспарлы көрсеткіштер кезінде – 15,3 млн.шаршы метр тұрғын үй).

Атырау облысын (84%) қоспағанда, 2022 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда тұрғын үйді пайдалануға беру көлемінің ұлғаюы 19 өңірде байқалады.

7. Ішкі істер органдарының жетістіктері

• 1992 жылы “Қазақстан Республикасының ішкі істер органдары туралы” Заң қабылданды, ол ІІО міндеттері мен функцияларын, оның құқықтары мен міндеттерін айқындаған, практикалық қызмет үшін құқықтық өрісті қалыптастырған алғашқы акт болды.

• ІІМ қылмысқа
  қарсы күрес, азаматтардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету, қылмыстық жазаларды орындау, қоғамдық тәртіпті сақтау, сондай-ақ стратегиялық және аса маңызды мемлекеттік объектілер бойынша маңызды және жауапты міндеттер жүктелген елдің ең ірі және көпфункционалды құқық қорғау құрылымы болып табылады.
• Тәуелсіздік жылдарында қызметтік міндеттерін атқару кезінде 817 адам қаза тауып, ІІО–ның 4633 қызметкері жарақат алды. Қызметтік борышын адал атқарғаны және көрсеткен героігі үшін ІІО–ның 1782 қызметкері мен Ұлттық ұланның әскери қызметшілері мемлекеттік наградаларға ие болды, өкінішке орай олардың 157-сі қайтыс болғаннан кейін.
• 1997 жылы ІІМ-ге тергеу және анықтау функциялары қайтарылды. 2004 жылы ІІМ-ге Әділет министрлігінің есірткі айналымы саласындағы функциялары берілді.  Есірткі бизнесіне қарсы күрес және есірткі айналымын бақылау комитеті құрылды.
• 2006 жылы 4 комитет құрылды: Тергеу комитеті, Қылмыстық полиция комитеті, Әкімшілік полиция комитеті, Жол полициясы комитеті.
• 2007 жылы ҚР Президентінің Жарлығымен “Полиция күні – 23 маусым” кәсіби мерекесі бекітілді.
• 2010 жылы өңірлік көлік ІІД (Батыс, Орталық, Оңтүстік-Шығыс) қайта құру есебінен Көліктегі ішкі істер департаменті құрылды.
• 2011 жылы қылмыстық жағдайды тұрақтандыру және түзеу мекемелерінде тиісті тәртіп орнату мақсатында ІІМ-ге Әділет министрлігінен қылмыстық-атқару қызметі саласындағы функциялар қайтарылды.
• 2014 жылы “Ішкі істер органдары туралы” жаңа заң қабылданды, ол ІІО қызметкерлерінің тұрғын үйді жалға алу ақысын төлеу, атақ үшін қосымша ақыны ұлғайту, қызметте ауысу және жоғарылату кезінде көтерме жәрдемақы төлеу бөлігінде әлеуметтік қорғалуын едәуір арттырды.
• 2015 жылы қылмыстар мен құқық бұзушылықтарды сотқа дейінгі тергеп-тексерулердің бірыңғай тізілімінде (бұдан әрі-СДТБТ) тіркеуге көшу.
• Қылмыстық процесті оңайлатуды, тергеуге дейінгі тексеруді жоюды көздейтін қылмыстық сот ісін жүргізудің жаңа моделі енгізілді.

Егер бұрын қылмыстар арыз бойынша жүргізілген тергеуге дейінгі тексерістен және қылмыстық іс қозғалғаннан кейін ғана ресми тіркелсе, онда арыздың жаңа форматында және хабарламалар бірден СДТБТ-ға қылмыс ретінде тіркеледі, ал тіркеудің өзі сотқа дейінгі тергеудің бастауы болып табылады.

• 2016 жылы 2 департамент құрылды: Экстремизмге қарсы іс-қимыл
  департаменті Криминалдық полиция департаментінің құрамынан
  Экстремизмге қарсы күрес басқармасын бөлу және “А” басқармасын тарату арқылы. ІІМ арнайы даярлау департаменті, ІІД аппараттары деңгейінде – арнайы даярлау басқармасы.
• 2019 жылы басталған ішкі істер органдарын ауқымды жаңғырту ІІМ құрылымын оңтайландырды. Артық басқару буындары мен бірқатар басшылық лауазымдар жойылды. ІІМ саны 11%-ға қысқарды. Жан басына шаққандағы полицейлер саны орта Еуропалық көрсеткішке дейін азайды. ІІО саптық бөлімшелерінің сержанттық лауазымдарын офицерлік лауазымдарға кезең-кезеңімен ауыстыру жүргізілді (7 775 бірлік). ІІМ-нің 12 оқу орнынан үздік 6 оқу орны қалды (Алматы академиясы, Қарағанды академиясы, Қостанай академиясы, Ақтөбе заң институты, Павлодар қаласының оқу орталығы, Шымкент қаласының оқу орталығы).
• Алматы академиясының базасында басшы құрамды даярлау факультеті, идеологиялық және имидждік жұмыс бойынша мамандар даярлау орталығы, сондай-ақ ұйымдасқан қылмысқа қарсы іс-қимыл бойынша мамандар даярлау орталығы құрылды.
• Мамандандырылған күзет қызметін Әкімшілік полиция комитетінің құрылымынан шығару есебінен күзет қызметін бақылау департаменті құрылды.
• ІІО жүйесінде цифрландыру мен ақпараттық қауіпсіздікті қамтамасыз ету мақсатында ІІМ-де министрдің “цифрлық” орынбасары лауазымы енгізілді.
• ІІМ-ні
  бәсекелестік ортаға тән емес функциялардан босату шеңберінде 653 объектіні күзету жүзеге асырылды.
• ІІМ құрамынан штат санын, материалдық-техникалық базаны жаңадан құрылған Төтенше жағдайлар министрлігіне бере отырып, Төтенше жағдайлар комитеті шығарылды.

• Бас прокуратурамен және өзге де құқық қорғау органдарымен бірлесіп қылмыстық процестің үш буынды моделін кезең-кезеңімен енгізу басталды.
• ІІМ алғаш рет
  “Қазақстан Республикасында адам саудасына қарсы іс-қимыл туралы” салалық заң жобасын әзірледі, ол қазіргі уақытта Қазақстан Парламентінде қаралуда.
• ІІО қызметкерлерін әлеуметтік қорғауды арттыру бойынша жұмыстар жүргізілуде. Мәселен, 2016 жылы қызметкерлерді толық мемлекеттік қамтамасыз етуге ауыстыра отырып, зейнетақымен қамсыздандыру реформасы жүргізілді (реформаға дейін қызметкерлерді зейнетақымен қамсыздандыру тек зейнетақы жинақтарының есебінен жүзеге асырылды).
• Қазақстан Республикасының Үкіметі 2021-2023 жылдар ішінде ІІО қызметкерлері мен әскери қызметшілерінің лауазымдық жалақыларын кезең-кезеңімен арттыруды көздейтін 2020 жылғы 31 желтоқсандағы № 954 қаулы қабылдады. Мәселен, 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап төменгі лауазымдардың, оның ішінде ІІО қатардағы және кіші басшы құрамының лауазымдық жалақысы 33%-ға, сыртқы қызметтердің жалақысы төмен қызметкерлерінің лауазымдық жалақысы 25-30%-ға (ИПБ көмекшілері, кәмелетке толмағандар істері жөніндегі инспекторлар, ӘИҚ, кинологиялық қызмет қызметкерлері; табиғат қорғау полициясы, айдауыл қызметі, мамандандырылған күзет бөлімшелері, поездарды, ҚАЖ мекемелерін сүйемелдеу батальондары және т.б.), әскери-тергеу бөлімшелерінің әскери қызметшілерін 55%-ға, аумақтық органдардың инспекторлық құрамын және оқу орындарының қызметкерлерін 17%-ға өсті.
• 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап учаскелік полиция инспекторларының лауазымдық жалақысы 30%-ға, патрульдік полиция және орталық аппараттың инспекторлық құрамы қызметкерлерінің лауазымдық жалақысы 15%-ға, аумақтық органдардың жедел-тергеу бөлімшелері қызметкерлерінің лауазымдық жалақысы 22%-ға, аумақтық бөлімшелердің қалған қызметкерлерінің лауазымдық жалақысы 7-11%-ға өсті. 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап ЖОО оқытушыларының лауазымдық жалақысы 33%-ға, орталық аппараттың инспекторлық құрамы қызметкерлерінің лауазымдық жалақысы 23%-ға, аумақтық бөлімшелердің қалған қызметкерлерінің лауазымдық жалақысы 10-21%-ға өсті.
• ҚР Үкіметінің 2022 жылғы 21 сәуірдегі № 237 қаулысына сәйкес 2022 жылғы 1 қаңтардан бастап “Сұңқар” ҚБЖ, “Арлан”, “Бүркіт” ҚБЖ қызметкерлерінің лауазымдық жалақысы 20%-ға, ЖДАО қызметкерлерінің лауазымдық жалақысы 40%-ға өсті (4 418 қызметкер қамтамасыз етілді).

• ҚР Үкіметінің
  2022 жылғы 24 маусымдағы № 423 қаулысына сәйкес 2022 жылғы 1 қазаннан бастап жедел-тергеу бөлімшелерінің 17 322 қызметкері үшін лауазымдық айлықақылар (басшы құрамды ескере отырып) сыбайлас жемқорлыққа қарсы қызмет деңгейіне дейін көтерілді (атқарушылық құрамға лауазымдық айлықақылардың орташа өсуі 55%-ды құрайды).
• Мемлекеттік бюджеттің мүмкіндіктерін ескере отырып, ІІО қызметкерлерін тұрғын үй жалдағаны үшін өтемақымен кезең-кезеңімен қамтамасыз ету бойынша жұмыс жалғасуда.

2014 жылдан бастап жедел және тергеу бөлімшелерінің қызметкерлері (криминалдық полиция, тергеу, анықтау, жедел-криминалистикалық қызмет, ұйымдасқан қылмысқа қарсы күрес, экстремизмге қарсы күрес, есірткі бизнесіне қарсы күрес және т. б.) – 6 452 адам тұрғын үй жалдағаны үшін ақшалай өтемақы алуға құқылы.  

2019 жылғы 1 шілдеден бастап тұрғын үй жалдағаны үшін өтемақы алуға құқығы бар қызметкерлер лауазымдарының тізбесіне қызметкерлер (жол-патрульдік полицияның саптық бөлімшелері, учаскелік полиция инспекторлары, кәмелетке толмағандар істері жөніндегі учаскелік полиция инспекторлары, сондай-ақ тиісті қызметтердің басшы құрамы) –9 119 адам лауазымдары енгізілді.

• 2021 жылғы 1 қаңтардан бастап қызметкерлерге (арнайы мекемелер: уақытша ұстау изоляторлары, қабылдағыш-бөлгіштер, арнайы қабылдағыштар және айдауыл қызметі, полиция департаменттері, патрульдік полиция және көліктегі ПД жолаушылар поездарын сүйемелдеу батальоны, мамандандырылған күзет бөлімшелері, медициналық бөлімшелер және ҚАЖ сотталғандардың еңбегін ұйымдастыру бөлімшелері, жедел басқару бөлімдері мен орталықтарының, кинологиялық бөлімшелердің, сондай-ақ учаскелік полиция инспекторларының көмекшілеріне) – 8 364 адамға  тұрғын үй жалдағаны үшін өтемақы алу құқығы берілді.

2022 жылғы 1 сәуірден бастап тұрғын үйді жалға алғаны үшін өтемақы алатын ІІО қызметкерлері заңды түрде тұрғын үй төлемдерінің тетігіне ауыстырылды (тұрғын үйді жалға алумен қатар тұрғын үйді меншікке сатып алу үшін қаражатты пайдалану, оның ішінде бөліп төлеу немесе ипотекалық кредитті пайдалану, кейіннен сатып алу арқылы тұрғын үйді жалға алу ақысын төлеу, бұрын алынған ипотекалық кредитті өтеу, үлестік несие кезінде жарналарды төлеу). тұрғын үй құрылысына қатысу, тұрғын үй және тұрғын үй-құрылыс кооперативіне қатысу кезінде жарналарды төлеу, тұрғын үй құрылыс жинақтары түріндегі жинақтарды толықтыру).

2023 жылдың қаңтар айынан бастап арнайы және жұмылдыру даярлығы бөлімшелерінің қызметкерлеріне – 172 адамға тұрғын үй төлемдерін алу құқығы берілді.

• 2022 жылы Президент ІІО қызметкерлерін әлеуметтік қорғауды нығайту жөніндегі Заңға қол қойды, оның ішінде:

– ІІО қызметкерлерінің жалақысын әр үш жыл сайын индекстеу (2025 жылдан бастап күшіне енеді);

– балаларға балабақшаларда кезектен тыс орындар беру;

– орындау кезінде қаза тапқан немесе мүгедектік алған қызметкерлердің балаларына тегін жоғары білім алу құқығы;

– отбасының әрбір мүшесі үшін қаза тапқан қызметкердің ақшалай қаражатының 40% мөлшерінде ай сайынғы төлемдер (жұбайына, кәмелетке толғанға дейінгі балаларға немесе ЖОО-да оқуын аяқтағанға дейін);

– одан әрі қызметке жарамсыз деп танылған қызметкерге 50% мөлшерінде ай сайынғы төлемдер (зейнетке шығуға құқығы барларды қоспағанда);

– қызметтік міндеттерін атқаруға байланысты ІІО қызметкерлері мен олардың отбасы мүшелерінің денсаулығы мен мүлкіне келтірілген залалды 100% өтеу.

– қызметтік міндеттерін атқару кезінде аурудан қайтыс болған қызметкерлердің отбасыларына біржолғы өтемақы төлеу.

• ІІМ жергілікті атқарушы органдармен бірлесіп қазақстандық полицияның кәсіби сервиске бағдарланған моделін құру бойынша кезең-кезеңмен жұмыс жүргізілуде.

Ағымдағы жағдайды және халықаралық тәжірибені талдау негізінде сервистік полицияның ұлттық моделі әзірленді, оның ішінде: 1. Азаматтарға сапалы полиция қызметтерін көрсету.  5 критерий анықталды: заңдылық, жан-жақтылық, сыпайылық, хабардарлық, уақтылық.  Бұл әрбір полиция қызметкерінің жұмысының стандарты болады.

• Бірқатар өңірлердегі оң халықаралық тәжірибені ескере отырып, полиция патрульдік автомобильдері заманауи зияткерлік кешендермен (“Қорғау – Қауіпті жүргізуші”, “Ekin Ratrol”, “Кибер-Шериф” және т.б.) жарақтандырылады.
• Пилоттық режимде “Smart Astana” қосымшасының алаңында “Ойын-сауық мекемелерінің қауіпсіздік рейтингі”ақпараттық сервисінің жұмысы іске қосылды.
• Тұрғын үй іздеу процесін жеңілдету, халықтың хабардарлығын арттыру және тұрғындардың өздерін де, ММБ (ПИК) өкілдерін де құқықтық тәртіпті сақтауға ынталандыру үшін “Қауіпсіз үй” жобасы құрылды.

Бұл ақпараттық сервис елорданың әрбір жеке тұрғын үйіндегі құқық бұзушылықтар мен оқиғалардың саны туралы өзекті мәліметтерді көрсететін болады. Жоба техникалық пысықтауды аяқтайды және “E-knot” қосымшасының алаңында пилоттық кезеңді бастайды.

• Пилоттық режимде “ODARA” жүйесі бойынша “Серіктестік – тұрмыстық зорлық-зомбылықтың алдын алу құралы” тұрмыстық зорлық-зомбылық тәуекелдерін бағалаудың халықаралық құралы енгізілуде. Оның көмегімен отбасылық-тұрмыстық қатынастар саласында құқық бұзушылықтар жасауға ықтимал бейім адамдар анықталады.
• “Integrity check” іс-шаралары азаматтармен қарым-қатынастың парасаттылығын, әдептілігін және полиция қызметкерлерінің олардың өтініштеріне жедел ден қою қабілетін арттыру бойынша табысты іске асырылуда. Бірінші кезекте, бұл жұмыс күн сайын халықпен өзара іс-қимыл жасайтын бөлімшелермен (учаскелік инспекторлар, патрульдік, ювеналды, көші-қон полициясының қызметкерлері, сондай-ақ кезекші бөлімдер) жүргізіледі.
• Полицияның көрінуін және қолжетімділігін барынша арттыруға бағытталған “қадамдық қолжетімділік” қағидатын қамтамасыз ету бойынша кезең-кезеңмен жұмыс жүргізілуде.

Осы мақсаттарды іске асыру үшін азаматтардың хабарламаларын қабылдаудың көп арналы жүйесі (бұдан әрі – Жүйе) іске қосылды, оның басты мақсаттарының бірі азаматтарға ІІМ және оның аумақтық бөлімшелерінің қызметтеріне жүгіну үшін түрлі арналар беру болып табылады. Осы жүйені енгізу шеңберінде AppStore және PlayMarket-те “102” мобильді қосымшасы әзірленді және орналастырылды. Мобильді қосымшадан басқа жүйе тәулік бойы жұмыс істейтін және ІІМ, “Telegram”, “Facebook”, “Вконтакте” ресми сайттарының арналары арқылы қолжетімді чат-боттарды азаматтарға ұсынады. Олардың көмегімен сіз хабарламалар жібере аласыз немесе ең сұранысқа ие сұрақтарға өз бетіңізше жауап таба аласыз. Ағымдағы жылдың басынан бері 234,7 мың өтініш пен хабарлама келіп түсті.

• “102” қосымшасында орналастырылған көлік құралының тарихын алу сервисінің көмегімен 1 млн. астам сұрау өңделді (VIN-код бойынша, мемлекеттік тіркеу нөмірлік белгісі бойынша, көлік құралын тіркеу туралы куәліктің нөмірі бойынша).

• Полицейлердің қызметтеріне қол жеткізуді жеңілдету үшін елорданың барлық көппәтерлі үйлерінде, ғимараттары мен құрылыстарында орналастырылатын арнайы QR-кодтар арқылы хабарламаларды қабылдау рәсімі енгізіледі.
• Павлодар қаласында жаңа форматта учаскелік инспекторлар “ЗУМ” режимінде тұрғындармен 6 апта сайын онлайн кездесу өткізді (12 УПП 72 кездесу өткізді), 1319 азамат қатысты, 200-ден астам сұрақ түсті, оның ішінде 140-ы шешілді (тыныштықты, қаланы абаттандыруды бұзу, үйлердің аулаларында ішу және т. б. шағымдар), өтініштердің бір бөлігі құзыреті бойынша жергілікті атқарушы органдарға жіберілді (қаңғыбас иттер, коммуналдық қызметтер желісі, жарықтандыру, асфальттау және т.б. мәселелер).
• Алматы қаласында 8 сервистік орталық ашу жоспарлануда, полиция бөлімдеріне баратын азаматтардан сұхбат алынды, олардың сұраулары мен өтініштердің түрлері зерделенді.  Осы негізде қызметтердің 55 түрі анықталды. Олар бойынша азаматтарға толыққанды сервис ретінде іске қосу үшін бизнес-процестер мен сапа стандарттары әзірленуде.
• 2023 жылы 10 учаскелік полиция пункті (Павлодар, Жамбыл, Солтүстік Қазақстан, Батыс Қазақстан облыстары бойынша 1, Қарағанды, Ақтөбе, Маңғыстау облыстары бойынша 2) және 8 модульдік полиция бекеті (Шымкент қаласында-3, Түркістан облысында -5) пайдалануға берілді.
• Қоғамдық орындарда “SOS түймелерін” орнату бойынша жұмыстар жүргізілуде, олар ЖБО-ға немесе құрылғылардың орналасқан жері бойынша кезекші бөлімге қосылады, бұл азаматтарға оқиға орнынан аудио/бейнеқоңырауды жүзеге асыруға мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда республика бойынша 215 құрылғы жұмыс істейді
  (Астана қ.– 17, Алматы қ.– 3, Шымкент қ.– 1, облыстарда: Жетісу – 7, Абай – 5, Ақтөбе – 10, Атырау – 16, Шығыс Қазақстан – 5, Ұлытау – 13, Батыс Қазақстан – 14, Солтүстік Қазақстан – 7, Жамбыл – 10, Қарағанды – 23, Қостанай – 4, Қызылорда – 15, Павлодар – 38, Маңғыстау – 15, Түркістан – 12).
• Жалпы, ІІО-ны одан әрі дамыту стратегиясы 2024-2028 жылдарға арналған қоғаммен әріптестікте қоғамдық қауіпсіздікті қамтамасыз ету тұжырымдамасында көрініс тапты. Тұжырымдама азаматтарды қорғауды күшейтуге, құқық бұзушылықтардың алдын алудың тиімді жүйесін құруға және полиция жұмысын сервиске бағдарланған модельге айналдыруға бағытталған.

• Сондай-ақ, ІІМ жүйесінде “Кілем” бейнебақылау, мектептердегі бейнебақылау, “Қорғау” жүйесі, “Интеллектуалды көлік ортасы”, “Үздіксіз” бейнебақылау, Киберпол, Цифрлық полицей, “SOS” түймелері, Мемлекеттік қызметтер көрсету сияқты цифрлық жобалар сәтті енгізіліп, іске асырылуда.

8. Әділет саласындағы жетістіктер

• ӘМ ұлттық заңнаманы қалыптастыруға қатысуы нормативтік құқықтық актілердің жобаларына құқықтық сараптама жүргізу және талдау, сондай-ақ заң жобалау жұмыстарын жүргізу арқылы жүзеге асырылады. Хронологиялық тұрғыдан ұлттық заң шығаруды дамытудың және заңнаманы жетілдірудің бірнеше кезеңдерін бөліп көрсетуге болады.
• Мәселен, бірінші кезеңде Қазақстан мемлекеттілігінің құқықтық жүйесін нығайту бөлігінде қоғам мен мемлекеттің елеулі зияткерлік серпілісіне құқық бойынша жатқызылуы мүмкін осы қайта құрулардың бағдары 2001 жылға дейін қолданыста болған 1994 жылғы Құқықтық реформаның мемлекеттік бағдарламасы болды.
• Оны әзірлеу мен іс жүзінде енгізудің айқындаушы себебі қазіргі заманғы конституциялық заңнаманы, ұлттық сот жүйесін құру, құқық қорғау және ел органдарының құқық қорғау функцияларын орындайтын өзге де құқық қорғау функцияларының тиімділігін арттыру, сондай-ақ реформаланатын құқықтық саланың қоғам мен мемлекеттің экономикалық және саяси жүйесіндегі үдемелі өзгерістерге сәйкестігін қамтамасыз ету қажеттілігі болды.
• Сонымен қатар, Азаматтық кодекстің жалпы бөлігі 1994 жылы және оның ерекше бөлігі 1999 жылы, сонымен қатар азаматтық іс жүргізу кодексі сол 1999 жылы қабылданды, бұл кодекстер экономиканың барлық маңызды салаларын қамтитын жүйелік заңнамалық актілер болды.
• 1994 жылғы Құқықтық реформаның мемлекеттік бағдарламасының қисынды жалғасы Президенттің 2002 жылғы 20 қыркүйектегі Жарлығымен (ұлттық құқық шығармашылығын дамытудың және заңнаманы жетілдірудің 2-кезеңі) бекітілген Қазақстан Республикасының 2010 жылға дейінгі құқықтық саясат тұжырымдамасы болды.
• Аталған бағдарламалық құжаттарды іске асырудың негізгі нәтижелері ұлттық заңнаманың (конституциялық, азаматтық, қаржы және банк, бюджет, салық, экологиялық, қылмыстық, әкімшілік заңнамалардың) негізгі салаларын елеулі жаңарту болды.
• Осы кезеңде жаңа кодификацияланған актілер әзірленді және қабылданды: 2003 жылы – Орман, Жер, Кеден, Су кодекстері; 2007 жылы – Еңбек, Экологиялық кодекстер; 2008 жылы – Бюджет, Салық кодекстері және басқа да маңызды заңнамалық актілер.
• 2015 жылы кәсіпкерлік қызметті заңнамалық реттеуде көптік пен қолайсыздықты жою мақсатында экономикалық салада заңдарды қолдануды барынша жеңілдететін Кәсіпкерлік кодекс қабылданды.
• 2016 жылы “Құқықтық актілер туралы” және “Төрелік туралы” заңдар қабылданды. 2017 жылғы 25 қаңтарда Президент ел халқына жолдауында мемлекеттік билік тармақтары арасында өкілеттіктерді қайта бөлуді ұсынған реформаның негізгі тұстарын ұсынды.
• Бұл реформаның негізгі мәні Президент өзінің бірқатар өкілеттіктерін Конституция мен отандық заңнамаға сәйкес Парламент пен Үкіметке тапсырды. Осылайша, 2017 жылғы 10 наурызда “Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” Заңға қол қойылды, оған сәйкес билік тармақтары арасында қайта бөлу өкілеттіктері енгізілді. Заңмен Қазақстанның негізгі Заңының 19 бабына 26 түзету енгізілді.
• 2018 жылы сайлау тетіктерін жетілдіру, оның ішінде жаңа институттарды енгізу мақсатында “Қазақстан Республикасының кейбір конституциялық заңдарына өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” және “Қазақстан Республикасының кейбір заңнамалық актілеріне сайлау мәселелері бойынша өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” заңдар әзірленді (2018 жылғы 29 маусымда қол қойылған);
• Сонымен қатар, қазіргі кезеңнің құқықтық шындықтары әкімшілік құқық бұзушылық туралы заңнаманы одан әрі жетілдіру қажеттілігін талап етеді. Сонымен қатар, Президент Жолдауында Қазақстан халқына әкімшілік және қылмыстық заңнаманы ізгілендіру тапсырылды. Осыған байланысты, қолданыстағы заңнаманы ізгілендіру мақсатында Қылмыстық, Қылмыстық-процестік, Қылмыстық-атқару кодекстерінің жобалары жаңа редакцияда қабылданды.
• 2018 жылы Министрлік “Қазақстан Республикасының Әкімшілік құқық бұзушылық туралы кодексіне өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы” заң әзірледі, ол азаматтардың құқықтарын, қоғам мен мемлекет мүдделерін құқыққа қарсы қол сұғушылықтардан қорғауды арттыру, сондай-ақ әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді қарау кезінде заңдылықты нығайту мақсатында әкімшілік-деликттік заңнаманы одан әрі жетілдіруге бағытталған (2019 жылғы 30 желтоқсанда қол қойылған).
• Әкімшілік рәсімдерді жүзеге асыруға, оның ішінде мемлекеттік органдардың ведомствоішілік қызметін ұйымдастыруға байланысты қоғамдық қатынастарды реттеуге бағытталған Әкімшілік рәсімдік-процестік кодекстің және оған ілеспе заң жобасының жобасы әзірленді. Бүгінгі күні Әкімшілік рәсімдік-процестік кодекс жұмыс істейді (29.06.2020 қол қойылған).

9. Денсаулық сақтау саласындағы жетістіктер

• Соңғы 10 жылда органдарды трансплантациялау бойынша 2 489 операция жүргізу.
• БҰҰ, ДДСҰ, ЮНИСЕФ және Дүниежүзілік Банктің бірлескен есебінің деректері бойынша 1990-2022 жылдар аралығында ҚР-да неонаталдық өлім-жітім 5 еседен астамға – 1000 тірі туылғандарға шаққанда 23,0-ден 4,53-ке дейін төмендеді және бұл көрсеткіш Орталық Азия елдері арасында ең төмен болып табылады.
• Өлімнің 7,3%-ға, оның ішінде қан айналымы жүйесі ауруларынан – 8,1%-ға, қатерлі ісіктерден – 1,9%-ға, тыныс алу органдары ауруларынан – 5,4%-ға, туберкулезден – 16,2%-ға төмендеуі; нәресте өлімі 11,8%-ға төмендеді.
• 2022 жылдың қорытындысы бойынша алғаш рет қазақстандықтардың орташа өмір сүру ұзақтығы 74,44 жыл тарихи ең жоғары деңгейге жетті.
• Кардиология және ішкі аурулар ҒЗИ халықаралық сертификаттарын алу.
• МСАК көрсету көлемінің сапасын арттыру (консультациялық-диагностикалық көмектің өсуі – 7 есе, қымбат КТ қызметтерінің қолжетімділігі – 9 есе, МРТ – 6 есе өсті. Ағымдағы жылдың 9 айында 323 млн. астам консультативтік-диагностикалық қызметтер көрсетілді, жан басына шаққандағы қаржыландыру 15 мың теңгеден 27 мың теңгеге дейін артты және т.б.).    
• Дәрі-дәрмекпен қамтамасыз ету ауруларының тізбесін 126-ға дейін ұлғайту;
• “Ауылдық денсаулық сақтауды жаңғырту” ұлттық жобасы шеңберінде өңірлерде медициналық объектілерді ашу.

10. ҚР Ғылым және жоғары білім саласындағы жетістіктер:

• 2023 жылы QS әлемнің үздік университеттерінің халықаралық рейтингінде қазақстандық жоғары оқу орындарының саны әлемнің 104 елінің 2 963 жоғары оқу орнынан 21-ге дейін өсті (2022 жылы – 16).
• 2023 жылы Times Higher Education рейтингіне 6 қазақстандық ЖОО кірді (2019 ж. – 2 ЖОО, 2020 ж. – 3 ЖОО, 2022 ж. – 4).
• 2023 жылы жоғары оқу орындарында цифрлық экожүйе күшейтілді. Барлық жоғары оқу орындары LMS (Platonus, Univer, Moodle және т.б.) платформаларына қосылған. DDoS-шабуылдардан қорғау жүйелері, электрондық кітапхана бар, электрондық құжат айналымы енгізілді. Виртуалды зертханалар құрылды.
• 2023 жылғы 1 қыркүйектен бастап Қазақстанда ай сайынғы мемлекеттік шәкіртақылардың мөлшері: бакалавриат студенттеріне – 20%-ға, магистратура – докторантура шеңберінде оқитындарға – 15%-ға, ТжКБ студенттеріне – 50%-ға ұлғайтылатылады.
• 2023 жылғы қыркүйектен бастап жетім және ата-анасының қамқорлығынсыз қалған студенттерге, сондай-ақ I және II топтағы мүгедек адамдарға жатақханаларда тұруға жұмсалған шығындар 29 АЕК немесе 100 050 теңге мөлшерінде өтелетін болады. Жатақханаларда тұру шығындарын субсидиялау түрінде өтемақы беру студенттердің аталған санаттары үшін елеулі қаржылық қолдау болады.
• 2023 жылдан бастап МЖМБС академиялық дербестігі кеңейтілді. Енді ЖОО-лар бірқатар жалпыға міндетті пәндердің мазмұнын түзете алады және кредиттердің, базалық және бейіндік пәндердің санын дербес реттей алады. Сондай-ақ, ЖОО-лар бағыттардың ерекшелігін ескере отырып, ЖББ циклінің пәндерінің мазмұнына өз бетінше өзгерістер енгізе алады.  Микроквалификацияларды оқыту нәтижелерін тану көзделген, “нано-кредиттер”, “ұлғайтылатын дәрежелер” ұғымдары енгізілді.
• 2023 жылы еңбек нарығында қажетті дағдыларды ескере отырып, сондай-ақ кәсіби стандарттар негізінде білім беру бағдарламалары жаңартылды. Бүгінде Тізілімге 8 387-ден астам білім беру бағдарламасы енгізілген. Олардың 76%-ы жаңартылды.
• 2023 жылы Дүниежүзілік банк жобасы аясында 30 инновациялық білім беру бағдарламасы әзірленді. Осы жылдың қыркүйек айынан бастап 17 ЖОО базасында осы бағдарламаларды пилоттау бойынша жұмыс басталды, келесі жылдан бастап мұғалімдерді даярлауды жүзеге асыратын 49 ЖОО-да жобаны масштабтау жоспарлануда. Педагогикалық білім беруді жаңғырту тұжырымдамасы бекітілді.
• 2023 жылдан бастап ЖОО және колледж студенттері үшін жатақханалар салу кезінде мемлекеттік тапсырысты орналастыру мерзімі жатақханадағы бір орын үшін мемлекеттік тапсырыстың мөлшері 122 АЕК-тен 195 АЕК-ке дейін, Алматы қаласы үшін 144 АЕК-тен 230 АЕК-ке дейін ұлғайтыла отырып, 8 жастан 6 жасқа дейін қысқарды.
• Министрлік “Келешек” бірыңғай ортақ білім беру жинақтау жүйесін енгізуді пысықтауда, онда сараланған гранттар мен жеңілдікті білім беру кредиттері интеграцияланатын болады.
• 2023 жылы еңбек және білім нарығын үндестіру мақсатында министрлік жоғары оқу орындарының ПОҚ арасында форсайт-сессия және өңірлік нарықты талдау негізінде кәсіптердің өңірлік карталарын әзірлеу бойынша жұмысты бастады. Ол үшін кәсіби біліктілік бойынша өңірлік кеңестер құрылады.
• 2023 жылы цифрлық университеттердің моделі әзірленді және келесі жылдан бастап осы модельді 2 ЖОО базасында пилоттық режимде іске қосу жоспарлануда: Қ. Сәтбаев атынд. ҚазҰТЗУ және Д. Серікбаев атынд. ШҚТУ. Цифрлық университет моделі 4 негізгі аспектіні қамтиды. Олар: білім беру қызметін, кампус пен IT инфрақұрылымын, ғылыми қызметті цифрлық трансформациялау, сондай-ақ бірыңғай цифрлық платформа сервистерін дамыту.
• Әл-Фараби атынд. ҚазҰУ базасында МИФИ Ұлттық ядролық зерттеу университетінің филиалы және С. Өтебаев атынд. Атырау мұнай және газ университетінің базасында Губкин атынд. Ресей мұнай және газ университетінің филиалы құрылды.

М. Қозыбаев атынд. Солтүстік Қазақстан университеті және Аризона университеті арасында стратегиялық әріптестік моделі жүзеге асырылуда.

Жұбанов атынд. Ақтөбе өңірлік университетінің базасында Ақтөбе қаласында Heriot-Watt университетінің филиалы ашылды.

• 2023 жылы жоғары оқу орындарында блокчейн-технологиялар бойынша білім беру бағдарламаларын енгізу мақсатында Министрлік пен BN KZ Technologies Ltd компаниясы арасында материалдар ұсыну бойынша әріптестік туралы Меморандумға қол қойылды.
• Binance Kazakhstan қолдауымен 2023 жылы АКТ факультеттерінің 350-ге жуық оқытушысы 22 ЖОО блокчейн-технологиялар бойынша оқудан өтті. Блокчейн-технологиялар бойынша 40 мыңнан астам маман даярлау жоспарлануда.
• OpenSearch жобасына IT бағыттары бойынша студенттерді тарту және салалық деңгейдегі тәжірибе жинақтау мақсатында 2023 жылы ХҚҰ мен Amazon компаниясы арасында өзара түсіністік туралы Меморандумға қол қойылды. Amazon OpenSearch қызметкерлері тарапынан құжаттама, құралдар, процестер, білім алмасу сеанстары және т.б. түрінде қолдау көрсетілді. Ең үздік 100 студент OpenSearch жобасына қатысады.
• Мемлекет басшысының тапсырмасы аясында жыл сайын әлемнің жетекші ғылыми орталықтарында 500 қазақстандық ғалым тағылымдамадан өтеді. Ағымдағы жылы 328 ғалымға шетелдік ғылыми тағылымдамадан өтуге гранттар берілді.

13 қазанда шетелде ғылыми тағылымдамадан өту үшін өтінімдерді қабылдау аяқталды. Марапаттауды Республикалық комиссия 2023 жылғы желтоқсанда жүзеге асырады.

• Қолданбалы ғылымды және ғылым нәтижелерін коммерцияландыру экожүйесін дамыту үшін кәсіпкерлік сектордың ҒЗТКЖ шығындарының жалпы шығын көлемінен 50%-ға дейін өсуі, коммерцияландыру жобаларының үлесі 50%-ға дейін, патенттік белсенділіктің 2029 жылға дейін 30%-ға өсуі жоспарланған. 
• Университет ғылымын дамыту мақсатында 2023 жылы 5 жоғары оқу орнында постдокторантура бағдарламалары құрылды, ҒЗИ мен жоғары оқу орындарының әлемдік жетекші ғылыми орталықтармен стратегиялық әріптестігі туралы 6 меморандум жасалды. Жоғары оқу орындарында зертханалық сынақтар, жобалау-конструкторлық жұмыстар жүргізу үшін 12 ғылыми-өндірістік орталықтар мен алаңдар құрылды.

11. Мектепке дейінгі және мектептегі білім беру саласындағы жетістіктер

• Қазақстанда 2023-2024 оқу жылының басында сыбайлас жемқорлықтан алынған қаражат есебінен 25 мыңға жуық оқушы орны пайдалануға берілді.
• Жаңа оқу жылының басынан бастап Қазақстанда 55 мың оқушыға арналған 39 жаңа мектеп ашылды.
• 2023-2024 оқу жылында халықтың әлеуметтік осал топтарындағы балалардың 100%-ы тегін тамақпен қамтамасыз етілген. Мектепке дейінгі ұйымдарда, сондай-ақ 1-4 сыныптардың 1,4 млн білім алушылары тегін ыстық тамақпен қамтамасыз етілген.
• 2023-2024 оқу жылында білім беру ұйымдарында тәрбие жұмысы бірыңғай тәрбие бағдарламасы негізінде жүзеге асырылатын болады. Бағдарламаның мақсаты жалпыадамзаттық және ұлттық құндылықтар негізінде адал азаматты тәрбиелеу болып табылады.
• 2023-2024 жылдары техникалық және кәсіптік білім беру ұйымдарына құжаттарды қабылдау аяқталғаннан кейін барлығы 190 мыңнан астам талапкер қабылданды, оның ішінде 133 мыңы мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша, кәсіпорындардың өтінімдері бойынша 10 мың студент қабылданды. Мемлекет басшысының тапсырмасын іске асыру шеңберінде мемлекеттік тапсырыс техникалық мамандықтарға қайта бағытталды.
• 2023 жылдың басынан бастап 32871 орынға 332 мектепке дейінгі ұйым ашылды. Ағымдағы жылғы 14 тамыздағы жағдай бойынша: 2-6 жастағы балалардың 89,1%-ы мектепке дейінгі біліммен қамтамасыз етілген.
• ҚР мектепке дейінгі, орта, техникалық және кәсіптік білім беруді дамытудың 2023-2029 жылдарға арналған тұжырымдамасы әзірленді.
• Мемлекеттік білім беру тапсырысын, МЖӘ орналастыру есебінен мектепке дейінгі ұйымдарды ашу және 2025 жылға дейін жаңа орындарды іске қосу, сондай-ақ “қадамдық қолжетімділік” қағидаты бойынша тұрғын үй кешендерінің бірінші қабаттарында мектепке дейінгі ұйымдарды ашу бойынша қадамдық жоспар қабылданды.
• 2023 жылы “Бөбек” орталығында аз қамтылған отбасылардан шыққан 1000-нан астам бала тегін сауықтырылды.
• 2023 жылдың тамызында ҚР Оқу ағарту министрлігінің Ардагерлер кеңесі құрылды. Кеңес білім беру саласындағы мемлекеттік саясатты жаңғырту және дамыту жөнінде кешенді шешімдер әзірлеу үшін құрылған.
• 2023-2024 оқу жылында балалардың қауіпсіздігін қамтамасыз ету мақсатында еліміздің өңірлеріне 415 жаңа мектеп автобусы жеткізілді. Мектеп автопаркі Ақмола, Ақтөбе, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Қостанай, Түркістан, Қызылорда және Павлодар облыстарында толықтырылды. Жыл соңына дейін жеткізілетін автобустардың жалпы саны 515 бірлікті құрайды.
• Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша ашықтық пен анықтықты қамтамасыз ету мақсатында кезектілікті есепке алудың бірыңғай базасы құрылады.  Жүйені толық іске қосу жыл соңына дейін жоспарланған.
• Биыл 23 қазақстандық оқушы әлемдік деңгейде жүлделі орындарға ие болды: IMO, IphO, IChO, IBO, IGEO, IOI және IOL.
• Ағымдағы жылдың қыркүйек айында Польшада өткен EuroSkills Gdańsk жарыстарында Қазақстан құрамасы екі медаль мен төрт “Үздік медальон” жеңіп алып, қатысудың бүкіл тарихында үздік нәтиже көрсетті.
• Мемлекет басшысының қатысуымен Педагогтардың I республикалық съезі өткізілді. Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен еліміздің 17 педагогына “Қазақстанның еңбек сіңірген ұстазы” құрметті атағы берілді. Олар 1000 АЕК (шамамен 3,5 млн теңге) мөлшерінде сыйақы алды.
• Қазақстанда президенттік жастар кадр резервінің үлгісі бойынша “Білім берудегі өзгерістердің 1000 көшбасшысы” кадр резерві қалыптастырылуда.
• 2023-2024 оқу жылында 132 мың оқушы орнына 154 жаңа мектеп іске қосылады деп жоспарлануда. Бұл 12 апаттық және 29 үш ауысымды мектеп проблемасын шешеді.
• 194 орта білім беру ұйымы жөнделді.
• Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша жыл соңына дейін шағын қалаларда, аудан орталықтары мен ауылдарда орналасқан 1000 мектеп жаңғыртудан өтеді.
• 2023 жылдың басынан бері халықаралық олимпиадаларда қазақстандық оқушылар 241 медаль жеңіп алды
• Қазақстанда мұғалімдер үшін оқу жүктемесі аптасына 16 сағатқа дейін төмендеді.
• Ағымдағы жылдың 19-27 қараша аралығында елордада “Expo” халықаралық көрме орталығында WorldSkills – 2023 республикалық чемпионаты өтеді.
• Қазақстандық техникалық және кәсіптік білім беру студенттерінің жұмысқа орналасу көрсеткіші 77%-ға жетті.
• 2023 жылдың 1 қыркүйегінен бастап колледж студенттерінің стипендиясы 50%-ға өсті. 2024 жылы 100%-ға жетеді, яғни студенттердің стипендиясы 2 есе өседі.
• 2023 жылдың 1 қыркүйегінен бастап 97 мың балабақша тәрбиешісінің жалақысы тағы 30%-ға өсті.
• Елімізде “Үздік педагог” республикалық байқауы басталды. Республикалық кезеңнің қорытындысы бойынша 64 жеңімпазға “Үздік педагог” куәлігі, “Үздік педагог” төсбелгісі және 1000 АЕК (3 450 000 теңге) мөлшерінде ақшалай сыйақы табыс етіледі.
• Қазақстан мектептерінің 100%-ы бейнебақылау жүйелерімен қамтамасыз етілген.
• 2023 жылдың басынан бастап мектепке дейінгі ұйымдарда 30 мың орын ашылды. Соңғы 5 жылда балабақшаға жолдама алу кезегі екі есе төмендеді.
• 2023-2024 оқу жылында 2,9 млн бала қосымша біліммен қамтылды. Қосымша білім берумен қамтылған балалардың үлесі 2020 жылмен салыстырғанда 63,5%-дан 2023 жылы 81,1%-ға дейін өсті.
• Жаңа оқу жылының басынан бастап Қазақстанда 55 мың оқушыға арналған 39 жаңа мектеп ашылды.
• 2023-2024 оқу жылында ел мектептерінде 1700 жаңа пәндік кабинет пайда болады.
• Педагогикалық қолдау орталықтары ағымдағы жылдың 1 қыркүйегінен бастап еліміздің барлық мектептерінде жұмыс істеді.
• Қазақстанда балаларды зорлық-зомбылықтан және суицидтің алдын алудан қорғау, олардың құқықтары мен әл-ауқатын қамтамасыз ету жөніндегі кешенді жоспар әзірленді. Жоспар Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау шеңберінде әзірленді.
• Ұлттық мониторинг – Қазақстандағы балалардың әл-ауқатының индексі енгізілді.
• Өңірлерде Психологиялық қызмет орталықтары құрылуда.
• Білім министрлігі мектепішілік есепке алуды жүргізу шеңберінде кейс-менеджмент технологиясын енгізуде.
• Бірыңғай буллингке қарсы бағдарлама енгізілуде
• Педагогтерді аттестаттау жүйесі жетілдірілуде. Мемлекет басшысының VIII сайланған Мәжілістің бірінші сессиясының ашылуында айтылған тапсырмаларын орындау шеңберінде.
• Қазақстанда отбасы, әйелдер және балалардың құқықтарын қорғау мәселелері бойынша бірыңғай сенім телефоны пайда болады.
• Шағын жинақталған мектептердің әлеуетін дамыту үшін Microsoft корпорациясымен білімге қолжетімділікті қамтамасыз ету бойынша бірлескен жоба іске асырылуда.
• Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша мектептерге үздік кадрларды тарту үшін педагогтердің жалақысы екі есеге ұлғайтылды.
• Барлық мектептер белгіленген топтар бойынша қауіпсіздік жүйелерімен қамтамасыз етілген: ЖБО-ға қосылу, дабыл түймелері, лицензияланған күзет, бейнебақылау камералары, құлақтандыру жүйелері, турникеттер.
• Биыл алғаш рет Мұғалімдер күнін мерекелеу күні болып 5 қазан бекітілді.
• Колледж студенттерінің 85%-ы жатақханалармен қамтамасыз етілген. Ағымдағы жылы еліміз бойынша 1090 орынға алты жатақхана пайдалануға берілді. Ағымдағы жылдың соңына дейін Шымкент қаласында, Ақмола, Шығыс Қазақстан, Түркістан және Қызылорда облыстарында 1269 орынға тағы алты жатақхана ашу жоспарлануда.
• 2023 жылдың 1 қаңтарынан бастап мұғалімдердің жалақысы тағы 25%-ға өсті.
• Бүгінгі таңда 220 мыңға жуық мұғалім берілген санат үшін 50%-ға дейін қосымша ақы алады.
• Ең мықты педагогтар “Болашақ” бағдарламасы бойынша шетелдік тағылымдамаларға жіберіледі.
• 2023-2025 жылдар аралығында ауылдық мектептерде қалалық және ауылдық жерлерде қосымша білім беру қызметтері ретінде алшақтықты азайтуға мүмкіндік беретін комьюнити-орталықтар ашу жоспарлануда.
• 37 инклюзияны қолдау кабинеті 2023 жылдың соңына дейін ашылады.

12. ҚР ауыл шаруашылығы саласындағы жетістіктер

• 2023 жылдың 6 айының қорытындысы бойынша АӨК өнімінің экспорты өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 5%-ға өсті ($2,6 млрд-тан 2 2,7 млрд-қа дейін). Бірінші жартыжылдықта өсімдік шаруашылығы өнімінің экспорты $1,56 млрд құрады, бұл өткен жылдың 6 айындағы көрсеткіштен 4,7%-ға асып түсті ($1,49 млрд). Мал шаруашылығы өнімдерінің экспорты $80 млн құрады, бұл өткен жылдың 6 айындағы көрсеткіштен 18%-ға асып түсті ($67,8 млн).
• 2023 жылдың бірінші жартыжылдығының қорытындысы бойынша ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің көлемі 3,2%-ға ұлғайып, 2,1 трлн теңгені құрады. Өсім негізінен мал шаруашылығы өнімдерін өндіру көлемінің 3,3%-ға ұлғаюы есебінен қамтамасыз етілді.
• Қазақстанда ауыл шаруашылығы жануарларының саны өсуде. А.ж. 1 тамызында ІҚМ саны 2,7%-ға артып, 9,68 млн басты құрады. Жылқылар 7,7%-ға өсті, мал басы 4,2 млн. құрады.  Қой саны 3,6%-ға өсіп, 23 млн басқа жетті.
• Түркістан облысында өнеркәсіптік көлемде банан өндіріле бастайды. Gengroup Qazaqstan түрік компаниясы 2023 жылы аймақта банан ағаштары бар 5,3 га жылыжай кешенін салды. Банан сорты арнайы өсіріліп, қазақстандық климаттық жағдайларға бейімделген. Жақын арада жылыжай тағы 5 гектарға кеңейеді, бұл жылына шамамен 1000 тонна банан өндіруге мүмкіндік береді.
• Ағымдағы жылы қазақстандық фермерлерге 110 млрд теңге субсидия төленді. Қазақстандық ауыл шаруашылығы тауарын өндірушілер gosagro.kz порталы арқылы субсидиялауға 131 227 өтінім берді. 29 811 өтінім бойынша бас тартылды. 127,8 млрд теңгеге 51 699 өтінім мақұлданды және “күту парағына” қойылды.
• 3% мөлшерінде банктік сыйақыларды өтей отырып, форвардтық сатып алу және тауарлық кредит бойынша міндеттемелерді орындау бойынша 1 жылға кейінге қалдыру берілді.
• Биылғы жылы Түркістан облысында 71,3 мың гектар алқап егілді. Бүгінгі таңда өңірде 176 мың тонна қарбыз және 405 мың тонна қауын жиналды. Жыл сайын облыста бақша дақылдарының өнімі қазақстандық нарықтың қажеттілігінен 3,5 есе артық, сондықтан артық өнім шетелге экспортталады.

13. Көлік инфрақұрылымы саласындағы жетістіктер

• Қазіргі уақытта алыс шетел бағытына 7,6 мың автокөлік құралына паркі бар 370 қазақстандық тасымалдаушы жұмылдырылды. Халықаралық тасымалдармен қамтамасыз ету үшін 42 елмен тиісті келісімдер жасалды. Бұдан басқа, отандық автопаркті толықтыру мақсатында кәдеге жарату алымы мен халықаралық тасымалдармен айналысатын ершікті тартқыштарды бастапқы тіркегені үшін алымдарды төлеу қажеттілігі жойылды. 2022 жылдың қорытындысы бойынша халықаралық бағытта 6,4 млн тонна жүк тасымалданды, бұл 2021 жылғы көрсеткіштен 8,7%-ға артық. Бұл ретте отандық жүк тасымалдаушылардың үлесі бір жылда 31-ден 42%-ға дейін өсті.
• 2023 жылғы қаңтар-қыркүйекте көліктің барлық түрлерімен жүктерді тасымалдау көлемі 3,2%-ға ұлғайып, 725,5 млн. тоннаны құрады (2022 жылғы 9 айда – 703,1 млн.тонна). Жүк айналымы 3,1%–ға ұлғайып, 372,7 млрд.т·км құрады (2022 жылдың 9 айында – 361,5 млрд. т. км).
• Соңғы 10 жылда Қазақстанның теміржол көлігі паркі 50%-ға жаңартылды. Осы уақыт ішінде заманауи халықаралық талаптарға сай келетін 1238 вагон сатып алынды. 2023 жылдың қыркүйегінде “Жолаушылар тасымалы” АҚ паркі Қазақстандық “ЗИКСТО” компаниясы дайындаған 50 жаңа жолаушылар вагонын сатып алды (келесі жылдың басында “ЗИКСТО” АҚ тағы 100 вагон шығарады). Қазіргі уақытта жолаушылар вагондарының паркі шамамен 2500 бірлікті құрайды.

14. Сауда саласындағы жетістіктер

• 2023 жылдың 8 айында ішкі тауар айналымы 35,7 млрд. теңгені құрады және 2022 жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 21%-ға өсті (2022 жылғы қаңтар-тамыз 29,5 млрд.теңге). Саудаға тартылған инвестициялар көлемі 8 айда 37,6%-ға өсті (163,6 млрд.теңгеден 225,1 млрд. теңгеге дейін).
• Ауыл шаруашылығы жылы ішінде қабылданған шаралар оң нәтиже берді: әлеуметтік маңызы бар өнімдер тобына бағаны тұрақтандыруға және Қазақстанда азық-түлік инфляциясының өсу қарқынын өткен жылмен салыстырғанда 3 есеге төмендетуге мүмкіндік туды. 2023 жылдың 9 айының қорытындысы бойынша азық-түлік инфляциясы 6,2% құрады (2022 ж. 9 айында 19,5%). Осы уақыт аралығында ӘМАТ бағасының индексі 6 есе төмендеп, 3,1%-ды құрады (2022 ж. 9 айында 19,5%).
• Қалыптасқан қорлардың жалпы көлемі 139,4 мың тоннаны құрады, оның ішінде нарыққа маусымдық бағаның өсуін тежеу үшін 118,6 мың тонна көлемінде көкөністер (картоп, сәбіз, пияз, қырыққабат) шығарылды. Импорттық көкөністерді сатып алу ұйымдастырылды. Келесі маусымаралық кезеңде тұрақтандыру қорларында 164 мың тонна көлемінде резерв қалыптастыру жоспарлануда (картоп – 95 мың тонна, сәбіз – 24,2 мың тонна, пияз – 25,4 мың тонна, қырыққабат – 19,5 мың тонна).
• СИМ әлеуметтік төлемдерді алушыларды қолдауға бағытталған пилоттық жобаны (1 қыркүйекке АӘК алушылар саны 559 мың адамды құрайды) ЖМТП сатып алуға жәрдемдесу бөлігінде жүргізуге бастамашылық жасалды. Жұмыс “әлеуметтік әмиянды” қалыптастыру шеңберінде Еңбек министрлігімен бірлесіп жүргізілетін болады. Бұл шара мемлекеттік бағаны реттеуден кезең-кезеңімен бас тартуды қамтамасыз етеді, бұл сонымен қатар азық-түлік тауарлары өндірісінің көлемін ұлғайту үшін қолайлы инвестициялық және бәсекелестік орта құруға мүмкіндік береді.
• “Е-КТРМ”, “Тауарларды қадағалаудың ұлттық жүйесі” (ҒТК) және Smart QR пилоттық жобаларын іске қосу. Сауда объектілері қызметінің ашықтығы үшін Smart QR пилоттық жобасы іске қосылды. Бүгінгі таңда жүйеге сауда қызметінің 947 субъектісі қосылған, оның ішінде 21 – сауда нарықтары. Smart QR арқасында тұтынушылар нарық және жалға алушылар туралы барлық қызықты ақпаратты ала алады, ӘМАТ бағасымен танысып, шағым бере алады.
• Е-КТРМ – бұл техникалық реттеу тізілімдерінде, өлшем бірлігін қамтамасыз етудің мемлекеттік жүйесінде, ұлттық стандарттау жүйесінде және бірыңғай тізілімдерде, ЕАЭО сәйкестігін бағалау туралы берілген немесе қабылданған құжаттарда қамтылған мәліметтерді сақтауға, өңдеуге, іздеуге және беруге арналған автоматтандырылған ақпараттық жүйе. Қазіргі уақытта жүйе тексеру туралы 285 тест сертификатын берді.
• Тауарларды қадағалаудың ұлттық жүйесі (ҒТК) пилоттық режимде жұмыс істейді және ӘМАТ бағасын тұрақтандыру бойынша қабылданып жатқан шаралардың электрондық айнасы болып табылады. Бүгінгі таңда пилоттық жоба әлеуметтік маңызы бар өнімдер тізімінен 9 позиция бойынша жұмыс істейді: ұн, картоп, пияз, сәбіз, қырыққабат, тауық жұмыртқасы, күріш, күнбағыс майы және май.
• Қазақстанның тауар айналымы ағымдағы жылдың алты айында 67,2 млрд. долларды құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 4,3%-ға жоғары (64,5 млрд.). 2023 жылғы қаңтар-маусымда шикізаттық емес тауарлардың тауар айналымы алдыңғы кезеңмен салыстырғанда 22%-ға (39,4 млрд.доллар) өсті. Бұл бағыттағы экспорт өткен жылдың қарқынын сақтап, 12,1 млрд.долл. құрады;
• Мемлекет басшыларының өзара сапарларының қорытындысы бойынша Тәжікстанмен және Түрікменстанмен тауар айналымын ұлғайту жөнінде тапсырмалар бар, Өзбекстанмен – $10 млрд. дейін, Қырғызстанмен – $2 млрд. дейін, ҚХР-мен – $40 млрд. дейін, Иранмен – $3 млрд. дейін ұлғайту жөніндегі Жол карталары шеңберінде көрсетілген көрсеткіштерге қол жеткізу үшін нысаналы индикаторлар қойылды аталған елдермен тауар айналымы нүктелік шаралар көзделген.
• Еуропалық Одақ елдерімен тауар айналымы 2023 жылғы қаңтар-маусымда өткен жылмен салыстырғанда 0,3% өсіммен $20,2 млрд құрады, өңделген тауарлар бойынша – $6,3 млрд. немесе өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 41,5%-ға жоғары болды (4 4,5 млрд.). Бұл ретте, ЕО елдері қазақстандық көмірді сатып алуды 2 еседен астам арттырды. Былтырғы жартыжылдықта Еуроодақ елдері ҚР-дан 3,3 млн тоннаға жуық көмір импорттады.
• Қытаймен тауар айналымы 6 айда $13,6 млрд құрады, бұл өткен жылмен салыстырғанда 20,5%-ға өсуді көрсетті. Қытай ағымдағы жылдың мамыр айынан бастап Қазақстанның бас сауда серіктесі болып табылады ($13,6 млрд.).
• Оң динамика Еуразиялық экономикалық одақ елдерімен өзара саудада байқалады. Мәселен, 2023 жылдың 6 айында өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда өсім 4,1%-ды құрады ($13,3 млрд-тан $13,8 млрд-қа дейін). Қазақстанның өңделген өнімінің ЕАЭО елдеріне экспорты жоғарыда көрсетілген кезеңде өткен жылдың ұқсас кезеңімен салыстырғанда 60,2%-ды ($2,8 млрд.-тан $4,5 млрд.-қа дейін) құрады.
• Қазақстан мен ОА елдері арасындағы шикізаттық емес тауарлардың тауар айналымы 2023 жылғы қаңтар-маусымда 2,3 млрд. АҚШ долларын құрады, бұл өткен жылдың сәйкес кезеңімен салыстырғанда 5,7%-ға жоғары (2,2 млрд. АҚШ доллары).

15. Туризм саласындағы жетістіктер

• 2023 жылдың 6 айында орналастыру орындарымен қызмет көрсетілген шетелдік туристер саны 516 мың адамды құрады, бұл 2022 жылмен салыстырғанда 1,8 есе немесе 224 мың адамға артық (2022 ж. 6 айында – 292 мың адам).
• 78 елдің азаматтары үшін визасыз режим қолданылады, оның ішінде Қытай, Үндістан, Иран үшін 14 тәулікке дейін визасыз режим енгізілді;
• Апта сайын Қазақстаннан 117 маршрут бойынша 31 мемлекетке халықаралық рейстер орындалады: Түркия, БАӘ, Германия, Грузия, Ұлыбритания, Египет, Оңтүстік Корея, Қытай, Италия және т. б. 
• 2023 жылдың 6 айында ішкі туристер саны 3,1 млн адамды құрады, бұл 2022 жылмен салыстырғанда 400 мыңға артық (2022 ж. 6 айында – 2,7 млн адам).
• Шымбұлақ тау шаңғысы курорты Гиннестің рекордтар кітабына “Әлемдегі ең биік түнгі шаңғы трассасы бар тау курорты” ретінде кірді.
• Алматы қаласы ШЫҰ-ның 2023-2024 жылдарға арналған мәдени және туристік астанасы болып бекітілді.
• Қазақстан Curly Tales журналының нұсқасы бойынша қолжетімді демалыс бойынша ТОП-10 елдің қатарына енді. Қонақ үйлер қызмет көрсеткен шетелдік туристер санының 45%-ға дейін өсуі.

16. Спорт саласындағы жетістіктер

• 2022 жылдың қорытындысы бойынша республикада 7 586 444 адам дене шынықтырумен және спортпен жүйелі түрде айналысады, бұл ел халқының 38,5%-ын құрайды. 2021 жылмен салыстырғанда спортпен айналысатындардың саны 16,1%-ға немесе 1 051 509 адамға өсті.
• Салауатты өмір салтын насихаттау шеңберінде республика бойынша жыл сайын 1,2 млн адамды, оның ішінде ауылдық жерлерде 500 мың адамды қамти отырып, барлық жас санаттарына бағытталған түрлі деңгейдегі 25 мыңнан астам спорттық-бұқаралық іс-шаралар тұрақты негізде өткізіледі.
• Бұқаралық спортты дамыту мақсатында 2022 жылы
  VII халық ойындары, IV ауылдық жасөспірімдер ойындары, “Қолжетімді спорт” жобасының II кезеңі, “Тұран Барысы” Азия Кубогы, “Ұлы дала жорығы” бірінші республикалық байге-марафоны өткізілді.
• 2022 жылдың қорытындысы бойынша еліміз бойынша 2 млн-нан астам баланы қамтитын мектептер мен қосымша білім беру ұйымдары жанынан 158,1 мыңнан астам спорт секциялары жұмыс істейді, оның ішінде ауылдық жерлерде 76,3 мың секция, оның ішінде жалпы білім беретін мектептер жанынан.
• Балалар мен жасөспірімдер клубтарында және балалар мен жасөспірімдер дене шынықтыру клубтарында оқитындардың жалпы саны 2020 жылы 180 980 баладан 2022 жылы 258 723 балаға дейін өсті.
• Республикада ұлттық спорт түрлері бойынша 10 мамандандырылған клуб және 13 мамандандырылған спорт мектебі жұмыс істейді (оның ішінде аламан-бәйге, асық ату, аударыспақ және т.б.). 2020-2022 жылдар аралығында ұлттық спорт түрлерімен айналысатындар саны 151 674 мыңға (432,4 мыңнан 584,1 мыңға дейін) артты.
• Республикада 15 спорт клубы, Алматы облысында 1 спортты дамыту дирекциясы және дене мүмкіндіктері шектеулі адамдарға арналған 3 мектеп жұмыс істейді, онда 5 мыңға жуық адам жаттығады.
• Ұлттық спорт түрлерімен жүйелі түрде айналысатындар саны 2021 жылғы 489,9 мың адамнан 2022 жылы 584,1 мың адамға дейін өсті және елдегі дене шынықтырумен және спортпен шұғылданатындардың жалпы санының 8,2%-ын құрады. Олармен 1 531 штаттық жаттықтырушы жұмыс істейді, оның ішінде ауылда – 834.
• Бүгінде республикада ұлттық спорт түрлері бойынша 10 клуб, 13 спорт мектебі жұмыс істейді.
• 2024 жылы Қазақстанда алғаш рет V Дүниежүзілік көшпенділер ойындары өтеді.
• Қазақстанда спорттың 176 түрі (45 жазғы Олимпиада, 13 қысқы Олимпиада, 28 Паралимпиада, 17 Сурдлимпиада, 10 ұлттық, 63 олимпиадалық емес спорт түрлері) таратылады.

17. Еңбек және жұмыспен қамту саласындағы жетістіктер

• Ағымдағы жылғы 1 қазандағы жағдай бойынша кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі 2021-2025 жылдарға арналған ұлттық жоба шеңберінде жұмыспен қамтуға жәрдемдесу шараларымен 577,4 мың адам қамтылды. 398,3 мың адам жұмысқа орналастырылды, оның 220,3 мыңы тұрақты жұмысқа орналастырылды.
• Субсидияланатын жұмыс орындарына 177,9 мың адам жұмысқа орналастырылды, оның ішінде: әлеуметтік жұмыс орындарына – 16,7 мың; жастар практикасына – 26,1 мың; қоғамдық жұмыстарға – 113,5 мың; “Бірінші жұмыс орны” жобалары бойынша – 7,6 мың, “Ұрпақтар келісімшарты” жобалары бойынша – 390 адам, “Күміс жас” жобалары бойынша – 13,7 мың. адам.
• Еңбек нарығында сұранысқа ие дағдылар бойынша онлайн оқытумен 40,1 мың жұмыссыз қамтылды, оның ішінде 36,6 мыңы оқытуды аяқтады. Сондай-ақ, “Бастау Бизнес” жобасы бойынша кәсіпкерлік негіздеріне оқытумен 123,8 мың адам қамтылды, оның ішінде 93,1 мың адам сертификат алды.  Қызмет саласын таңдау мақсатында 95,3 мың адам әлеуметтік кәсіптік бағдарлаудан өтті.
• Бұдан басқа, 2023 жылы ұлттық жоба шеңберінде 400 АЕК (1 380 000 теңге) мөлшерінде жаңа бизнес-бастамаларды іске асыру үшін 9 мың грант беру және кәсіпкерлік бастамаларды іске асыру үшін жастарға берілетін жылдық 2,5%-бен 5 796 жеңілдікті микрокредит беру көзделген. Жыл басынан бері 5397 грант беріліп, 4502 жоба мақұлданды, оның 3914-ін іске асыруға кредиттер берілді.
• Қазақстан Республикасының 2023-2027 жылдарға арналған көші-қон саясатының тұжырымдамасын іске асыру шеңберінде биыл ішкі қоныс аударушылар үшін жаңа тетік – оның иелеріне тұрғын үй сатып алу үшін материалдық көмек алуға мүмкіндік беретін экономикалық ұтқырлық сертификаты (бұдан әрі – ЭҰС) енгізілді. Бүгінгі таңда сертификаттар 583 отбасына берілді. ЭҰС бір рет өтеусіз және қайтарымсыз негізде тұрғын үй құнының 50% немесе бір отбасына 4 млн теңгеге дейін беріледі;
• ҚР Әлеуметтік кодексі шеңберінде мүгедектігі бар адамдарды қолдау шаралары айтарлықтай күшейтілді. Бүгінгі таңда Қазақстанда мүгедектігі бар 719 мыңға жуық адам (бұдан әрі – МБА) тұрады, бұл халықтың жалпы санының 3,6%-ын құрайды. Оның ішінде 422 мыңнан астамы – еңбекке қабілетті жастағы адамдар, 189,8 мыңы – зейнеткерлік жастағы адамдар, 106,9 мыңы – 18 жасқа дейінгі балалар.
• Мүгедектігі бар адамдарға; I топтағы МБА-ға қарайтын адамдарға; мүгедектігі бар баланы (мүгедектігі бар балаларды) тәрбиелеп отырған анаға немесе әкеге, бала асырап алушыға, қорғаншыға (қамқоршыға) төленетін жәрдемақылардың мөлшері қосымша 14,5%-ға ұлғайтылды. Жыл басында жәрдемақы мөлшерінің 8,5%-ға ұлғаюын ескере отырып, жылдық мәнде төлемдер мөлшері 23%-ға өсті. Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін еңбек ету қабілетінен айырылу жағдайы бойынша әлеуметтік төлемдердің мөлшері 14,5%-ға артты.
• Арнаулы әлеуметтік қызметтер (бұдан әрі – АӘҚ) стандарттары қайта қаралады және 2025 жылдан бастап қызметтер үшін жекелеген нормативтер және өтемдік техникалық құралдар үшін шекті бағалар түріндегі жан басына шаққандағы норматив енгізіледі. Бұл өзгерістер, бір жағынан, кейбір қызмет түрлерін немесе тауарларды одан әрі монетизациялауға алып келеді, екінші жағынан, жеке секторды кеңінен қатыстыру, әсіресе ауылдық елді мекендерде АӘҚ қолжетімділігін қамтамасыз етуге мүмкіндік береді. Ағымдағы жылдың 1 шілдесінен бастап жаңа тәсілдерді іске асыру сыйымдылығы шағын үйлерде (бұдан әрі – СШҮ) балаларға арналған АӘҚ көрсету бойынша пилоттық жоба түрінде басталды. Жобаны іске асыру еліміздің 7 өңірінде (Ақмола, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Түркістан облыстары мен Астана, Алматы Шымкент қалалары) басталды. Бүгінгі таңда СШҮ Қарағанды, Көкшетау, Түркістан, Шымкент және Астана қалаларында табысты жұмыс істеуде. Оларда 100-ге жуық мүгедек бала қызмет алады.
• А.ж. 1 шілдесінен бастап дәрігерлік-консультациялық комиссияның қорытындысы бойынша қатар жүретін аурулар болған кезде ақыл-ой кемістігі бар балаларға санаторий-курорттық емдеу қызметтерін көрсету жөніндегі пилоттық жобаны іске асыру басталды. Ағымдағы жылдың 1 қыркүйегіндегі жағдай бойынша санаторий-курорттық емдеу ақыл-ой кемістігі бар 90 балаға ұсынылды, бұл ретте олардың 5-і өз құқығын жүзеге асыра алды.
• А.ж. 1 шілдесінен бастап берілетін жөргектердің нормасы жылына 1460 данаға дейін ұлғайтылды (күніне 4 дана есебінен) және Spina bifida диагнозы қойылған мүгедек адамдарды бір рет қолданылатын майланған катетерлермен қамтамасыз ету көзделген. Ағымдағы жылдың 1 қыркүйегіндегі жағдай бойынша МБА-ның 67%-ы жөргектердің қажетті санымен қамтамасыз етілді, 23 адам майланған катетерлерді алуға өтініш берді.
• Бұдан басқа, ҚР Әлеуметтік кодексінде мүгедектігі бар адамға қызмет көрсетуге отбасы мүшелерін тарту көзделеді. МБА туыстары тиісті жалақымен және әлеуметтік аударымдармен жеке көмекші ретінде ресімделуі мүмкін. Сонымен қатар, жергілікті атқарушы органдар жанындағы әлеуметтік қызметтер порталы (бұдан әрі – ӘҚП) жөніндегі комиссияларға өнім берушіні ӘҚП-дан алу және оларға сапасыз қызмет немесе тауар ұсынылған жағдайда жосықсыз өнім берушілер тізіміне енгізу туралы шешім қабылдау құқығы берілді.
• Отбасының цифрлық картасын (бұдан әрі – ОЦК) енгізудің арқасында ағымдағы жылдың 1 қаңтарынан бастап 651 мыңнан астам адам мемлекеттік қызметтерді белсенді көрсету үшін SMS алды. Бұл ретте өтінішсіз жәрдемақы немесе төлем алу мүмкіндігін 249 мыңнан астам адам пайдаланды. Сонымен қатар, 64,6 мыңнан астам жұмыссыздар жұмыс іздеу, тегін оқудан өту және жұмыспен қамту саласындағы мемлекеттік қолдаудың басқа да шаралары туралы ақпарат алды.
• Отбасының цифрлық картасы мемлекеттік органдардың барлық қолданыстағы ақпараттық жүйелерінің деректері негізінде қалыптастырылады. Бүгінгі таңда онда Қазақстанның 19,8 млн-нан астам азаматы немесе 6 млн-нан астам отбасы туралы ақпарат жинақталған.
• Қазіргі уақытта ОКЖ мемлекеттік қолдау шараларын алуға құқығы бар қазақстандықтарға қандай да бір өтініштерсіз жәрдемақылар мен әлеуметтік төлемдердің 10 түрін ресімдеуге мүмкіндік береді: еңбек ету қабілетінен айырылған жағдайда әлеуметтік төлем; жұмысынан айырылған жағдайда әлеуметтік төлем; асыраушысынан айрылу бойынша әлеуметтік төлем немесе жәрдемақы; мүгедек баланы тәрбиелеп отырған ата-анасына (қамқоршысына) жәрдемақы; мүгедектігі бойынша жәрдемақы; көп балалы отбасыларға жәрдемақы; “Алтын алқа” және “Күміс алқа” алқаларымен марапатталған көп балалы аналарға жәрдемақы; атаулы әлеуметтік көмек, сондай-ақ жерлеуге біржолғы төлем.
• ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігінің (бұдан әрі – ЕХӘҚМ) бастамасымен ерекше қажеттіліктері бар адамдарға инватакси қызметін көрсету кезінде такси агрегаторларын пайдалану жөніндегі пилоттық жоба басталған сәттен бастап бұл қызметті 13,1 мыңнан астам рет алды. Бүгінгі таңда пилоттық жобаның қатысушылары Астана және Алматы қалаларында тұратын 414 адам болып табылады.
• Пилоттық жоба аясында азаматтар Яндекс Go мобильді қосымшасы арқылы инватакси аясында жеңіл автокөліктермен сапарларға тапсырыс бере алады. Бұл қызметті алушы үшін машинаны тез таңдауға, тапсырыс күйін онлайн режимінде бақылауға және сапарларға мониторинг жүргізуге мүмкіндік береді. Бұл қосымшада мүгедектігі бар адамдар жүргізушіге сапардағы ерекше тілектер туралы ескертуі үшін арнайы мүмкіндіктер экраны іске қосылды. Өз кезегінде жүргізушілер арнайы нұсқаулар алады – мысалы, адамға көлікке орналасуға және одан шығуға қалай көмектесуге болады.
• Базалық зейнетақыны инфляция деңгейіне жыл сайынғы индекстеуден және ынтымақтасудан басқа – мемлекет Басшысының Қазақстан халқына соңғы Жолдауында айтылған тапсырмаларды іске асыру шеңберінде инфляция деңгейінен 2%-ға озып, мемлекеттік зейнетақы төлемдерін тағайындау параметрлерін өзгерту есебінен 1,4 млн-нан астам адамның зейнетақысы қосымша өсті. 
• Мемлекет басшысының тапсырмаларын іске асыру шеңберінде мыналар көзделген:

2023-2027 жылдар кезеңінде ең төменгі базалық зейнетақы мөлшерін кезең-кезеңімен 54-тен 70%-ға дейін, ең жоғары – ең төменгі күнкөріс деңгейі мөлшерінен 100-ден 120%-ға дейін жеткізу жүргізілетін болады.

Осы жылдың басында базалық зейнетақының ең төменгі мөлшері 54%-дан 60%-ға дейін көтерілді. Бұл өсім, ең алдымен, ең төменгі зейнетақы алушыларға бағытталған. Олар үшін базалық зейнетақының өсуі 21%-ды құрады.

Бес жыл ішінде базалық зейнетақы мөлшері орта есеппен 50%-ға дейін артады және Қазақстанның барлық зейнеткерлеріне (бүгінгі күні 2,3 млн адам) қатысты болады.

Бұл ретте базалық зейнетақы мөлшері ең төменгі күнкөріс деңгейінің инфляция деңгейіне өзгеруіне байланысты жыл сайын арттырылатын болады.

• 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап зейнеткерлікке шығатын азаматтар үшін ынтымақты зейнетақыларды есептеу үшін пайдаланылатын ең жоғары табыс мөлшері 46-дан 55 айлық есептік көрсеткішке дейін ұлғайтылды. Егер өткен жылы жасына байланысты зейнетақыны есептеу үшін ескерілетін ең жоғары табыс 46 АЕК немесе 146 мың теңгені құраса, енді ол 55 АЕК-ке дейін артып шамамен 190 мың теңгені құрайды, бұл зейнетақы мөлшеріне тікелей әсер етті. Бұл өзгеріс жаңа және қалыптасқан зейнеткерлерге де әсер етті.
• Әлеуметтік қызметтер порталы функционалының қолжетімділігін арттыру үшін мүгедектігі бар адамдар оңалтудың жеке бағдарламаларына сәйкес оңалтудың техникалық компенсаторлық құралдарына тапсырыс бере алатын “Aleumet” қосымшасы әзірленіп, іске қосылды.
• Портал мүгедек адамдарға оңалтудың техникалық құралдары мен қызметтерін өндіруші мен жеткізушіні өз бетінше таңдауға мүмкіндік береді. Көмек түріне тапсырыс беру көрсетілетін қызметті алушының электрондық цифрлық қолтаңбасымен растау арқылы жүзеге асырылады. Тапсырыс берілген ОТҚ-ны жеткізу немесе алып кету арқылы алуға болады.
• ҚР Әлеуметтік кодексі шеңберінде 2023 жылғы 1 шілдеден бастап мемлекеттік жәрдемақылардың мынадай түрлерінің мөлшері орта есеппен 14,5%-ға өсті:

– мүгедектік бойынша;

– асыраушысынан айырылу жағдайы бойынша;

– арнайы әлеуметтік жәрдемақылар;

– мүгедектігі бойынша айлық жәрдемақы мөлшеріне дейін жасына байланысты зейнетақы төлемдеріне қосымша ақы алушыларды қоспағанда, жасына байланысты зейнетақы төлемдері немесе еңбек сіңірген жылдары үшін зейнетақы төлемдері тағайындалған бірінші, екінші және үшінші топтағы мүгедектігі бар адамдарға арнаулы мемлекеттік жәрдемақылар (бұдан әрі – АМЖ);

– Байқоңыр қаласында тұратын және Ресей Федерациясының заңнамасына сәйкес мүгедектігі бойынша зейнетақы алатын 7 жасқа дейінгі мүгедектігі бар балаларға АМЖ;

– саяси қуғын-сүргін құрбандарына немесе саяси қуғын-сүргіннен зардап шеккен, мүгедектігі бар немесе зейнеткер болып табылатын адамдарға АМЖ;

– Қазақстан Республикасы алдында ерекше еңбегі үшін зейнетақы тағайындалған адамдарға АМЖ.

Осылайша, жоғарыда аталған жәрдемақы түрлерінің 2022 жылмен салыстырғанда 23%-ға ұлғаюы қамтамасыз етілді (ағымдағы жылғы 1 қаңтардан бастап 8,5%-ға өсуді ескере отырып). Осы мақсаттарға республикалық бюджеттен қосымша 37 млрд теңге бөлінді.

• Сонымен қатар, мемлекеттік жәрдемақылар көтерілді:

– бірінші топтағы мүгедектігі бар адамға күтім жасауды жүзеге асыратын адамға;

– мүгедектігі бар баланы (мүгедектігі бар балаларды) тәрбиелеп отырған анасына немесе әкесіне, бала асырап алушыға, қорғаншыға (қамқоршыға);

• Әлеуметтік кодексте сондай-ақ “Алтын алқа” алқасымен наградталған немесе бұрын “Батыр Ана” атағын алған, I және II дәрежелі “Ана даңқы” ордендерімен наградталған әйелдерге төленетін жәрдемақы мөлшерін саралау көзделеді;
• А.ж. 1 шілдесінен бастап Мемлекеттік әлеуметтік сақтандыру қорынан төленетін еңбекке қабілеттілігінен айырылу және асыраушысынан айырылу жағдайлары бойынша әлеуметтік төлемдердің мөлшері 14,5%-ға артты. Бұл төлемдер республикалық бюджеттен төленетін ұқсас жәрдемақыларға қосымша жүзеге асырылады, олардың мөлшері 2023 жылғы 1 қаңтардан бастап ҚР Үкіметінің шешімі бойынша 8,5%-ға арттырылды.
• Мемлекет басшысының тапсырмасы бойынша 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап ең төменгі жалақы мөлшері (бұдан әрі – ЕТЖ) 70 мың теңгеден 85 мың теңгеге дейін артады. Осының арқасында меншіктің әртүрлі нысандарындағы кәсіпорындарда барлық салаларда жұмыс істейтін 1,8 млн-ға жуық жалдамалы қызметкердің, оның ішінде 350 мыңға жуық бюджетшінің ақшалай табысы өседі. Қазақстанда ЕТЖ мөлшері 2022 жылдан бастап жыл сайын артып келеді. 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап 85 мың теңгеге дейінгі кезекті өсімді ескере отырып, үш жыл ішінде ЕТЖ мөлшері 2 есеге ұлғайтылатын болады.

Бірінші кезекте ЕТЖ жоғарылауы “жалақысы төмен” қызметкерлерге әсер етеді. Осының арқасында меншіктің әртүрлі нысандарындағы кәсіпорындарда барлық салаларда жұмыс істейтін 1,8 млн-ға жуық жалдамалы қызметкердің, оның ішінде 350 мыңға жуық бюджетшінің ақшалай табысы өседі.

• Бұдан басқа, Мемлекет басшысының тапсырмасын орындау үшін ҚР Еңбек және халықты әлеуметтік қорғау министрлігі (бұдан әрі – ЕХӘҚМ) Дүниежүзілік банктің сарапшыларымен бірлесіп ең төменгі жалақы мөлшерін айқындау әдістемесін әзірледі, оған сәйкес ЕТЖ мөлшері орташа жалақы мен еңбек өнімділігіне қарай айқындалатын болады.
• Жеке секторды тарта отырып, арнаулы әлеуметтік қызметтер көрсету жөніндегі пилоттық жобаны іске асыру шеңберінде Қазақстанның үш өңірінде мүгедек балаларға арналған сыйымдылығы шағын үйлер (бұдан әрі – СШҮ) ашылды. СШҮ құру ҚР Әлеуметтік кодексінде белгіленген әлеуметтік қызмет көрсету жүйесін трансформациялау шеңберінде көзделген. Пилоттық жобаға еліміздің 7 өңірі: Ақмола, Батыс Қазақстан, Қарағанды, Түркістан облыстары мен Астана, Алматы, Шымкент қалалары қатысады. Мүгедек балаларға арналған сыйымдылығы шағын бірінші үй ағымдағы жылдың 4 шілдесінде Қарағандыда ашылды. Ағымдағы жылдың 29 тамызында осындай СШҮ Көкшетау мен Шымкент қалаларда, ал ағымдағы жылдың 1 қыркүйегінде Астанада ашылды.
• Мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған сыйымдылығы шағын үйлерде арнаулы әлеуметтік қызметтердің кепілдік берілген көлемі қолжетімді: әлеуметтік-тұрмыстық, әлеуметтік-медициналық, әлеуметтік-психологиялық, әлеуметтік-педагогикалық, әлеуметтік-еңбек, әлеуметтік-мәдени, әлеуметтік-құқықтық, әлеуметтік-экономикалық. Бүгінгі таңда СШҮ-де 80-ге жуық бала қызмет алады.

18. Қаржы саласындағы жетістіктер

• ҚР азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттық туралы Мемлекет басшысы 2022 жылғы 5 қаңтарда жеке тұлғаны банкрот деп тануды көздейтін заң жобасын әзірлеуді тапсырды. Ведомство мүдделі мемлекеттік органдармен бірлесіп “ҚР азаматтарының төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және банкроттық туралы” заң жобасын әзірледі (аталған заңға 2022 жылғы 30 желтоқсанда қол қойылды, 2023 жылғы 3 наурызда күшіне енді), ол жеке тұлғаның соттан тыс банкроттық, төлем қабілеттілігін қалпына келтіру және сот банкроттығы рәсімдерін қолдану арқылы берешегін реттеу тетіктерін көздейді. 2023 жылғы 3 наурыздан 17 қазанға дейін соттан тыс банкроттықты қолдануға 68 873 өтініш түсті.
• “Ұлттық қор – балаларға” жобасы. 2022 жылғы 1 қыркүйектегі Қазақстан халқына Жолдау “Әділетті мемлекет. Біртұтас ұлт. Берекелі қоғам”. 2024 жылғы 1 қаңтардан бастап “Ұлттық қор – балаларға” жобасын іске қосу, ол Ұлттық қордың жыл сайынғы инвестициялық табысының 50%-ын балалардың арнайы жинақтау шоттарына олар 18 жасқа толғанға дейін мерзімінен бұрын алу құқығынсыз, оларды кейіннен тұрғын үй сатып алуға және білім алуға пайдалану мүмкіндігімен аударуды көздейді.

Заң жобасы Парламент Мәжілісінің қарауына енгізілді.

ОКҚ брифингі ағымдағы жылдың 26 қазанына жоспарланған.

• Салықтық және кедендік ақпараттық жүйелердің толыққанды интеграциясын аяқтау

Қаржы министрлігі “АСТАНА-1” АЖ және “Экспорттық-импорттық операциялар бойынша бірыңғай терезе” АЖ (бұдан әрі – “Е-терезе” АЖ) кеден жүйелерінің “Орталық біріздендірілген дербес шоттар” АЖ (бұдан әрі – “ОБДШ” АЖ) және “Электрондық шот-фактуралар” АЖ (бұдан әрі – “ЭШФ” АЖ), сондай-ақ “Бірыңғай деректер қоймасы” АЖ (бұдан әрі – “БДҚ” АЖ) салық жүйелерімен интеграциялық өзара әрекеттесуін іске асырды.

• Одақтың кедендік аумағына әкелінген тауарларды қадағалау тетігі туралы келісімге сәйкес ЕАЭО интеграцияланған ақпараттық жүйесін пайдалана отырып, ұлттық қадағалау жүйелерінен мәліметтер алмасу жөніндегі пилоттық жобаны іске асыру мақсатында 73.1 “ЕАЭО-ға мүше мемлекеттердің уәкілетті органдары арасында қадағалануға жататын және осындай тауарлардың айналымына байланысты тауарлар туралы мәліметтер алмасуды қамтамасыз ету” жалпы процесі шеңберінде ақпараттық өзара іс-қимыл іске асырылды.
• Бұдан басқа, тауарларға арналған импорттық декларациялардан алынған деректерді ҚХР-дан алдын ала мәліметтермен салыстыру үшін “Тәуекелдерді басқару жүйесі” АЖ (бұдан әрі – “ТБЖ” АЖ) “АСТАНА-1” АЖ-мен интеграциялау бойынша жұмыс аяқталды.
• Сондай-ақ, “ТБЖ” АЖ-дан “Е-терезе” АЖ-ға “Тауарлардың негізгі топтары бойынша баға ақпаратын” визуализациялауды әзірлеу іске асырылды, ол Импорт-40 рәсімі бойынша көлік құралдары бөлінісінде баға ақпаратын онлайн режимде орналастыруға мүмкіндік береді.
• “Жолаушылар кедендік декларациясын” беру үшін “E-Salyq Azamat” мобильді қосымшасымен “АСТАНА-1” ақпараттық жүйесін интеграциялау бойынша жұмыс сәтті аяқталды, бұл жеке тұлғалардың тауарлардың жекелеген түрлерін декларациялауына мүмкіндік береді.
• “Е-терезе” АЖ кеден жүйесінің “ОБДШ” АЖ, “ЭШФ” АЖ, “БДҚ” АЖ-мен интеграциялық өзара іс-қимылы кеден саласы маңындағы 8 тізілімге енгізу рәсімін автоматтандыруға мүмкіндік берді. Осы мемлекеттік қызметтерді көрсету қағаз тасығышта өтініш берудің күшін жоя отырып, электрондық форматқа ауыстырылды.
• “ТБЖ” АЖ-дан “Е-терезе” АЖ-ға “Тауарлардың негізгі топтары бойынша баға ақпаратын” визуализациялау әзірленді, көлік құралдарының және ТД-ның барлық нөмірлері бойынша мәліметтердің құпиялылығын қамтамасыз ету мақсатында иесіздендірілген бірегей код берілді, бұл мемлекеттік кіріс органына қажет болған жағдайда тауар партиясын сәйкестендіруге мүмкіндік береді. Бұл ретте пайдаланушылардың жеткізу бөлігінде жекелеген тауарлар бойынша деректерді өрістету мүмкіндігі бар, бұл сыртқы экономикалық қызметке қатысушыларға тауарлардың декларацияланатын көлемі мен бағасы бойынша өзекті мәліметтерді жедел алуға мүмкіндік береді.
• “E-Salyq Azamat” мобильді қосымшасындағы “жолаушылар кедендік декларациясы” сервисі жеке тұлғаға өзінің орналасқан жеріне қарамастан үйден шықпай смартфон арқылы беруге мүмкіндік береді (жеке пайдалануға арналған тауарларды кедендік декларациялау рәсімін жеделдету және оңайлату есебінен жеке тұлғалардың уақытша және ақшалай шығыстарын қысқартады).
• Қазақстан Республикасы 2008 жылдан бастап 35 баллдан (2008 жыл) 63 баллға (бүгінгі күнге дейін) дейін өскен бюджеттің ашықтығы индексінің халықаралық рейтингісіне қатысады. Танылған халықаралық өлшемшарттарды қолдана отырып, бюджеттің ашықтығының халықаралық индексі бюджет мәселелері бойынша ресми ақпаратты және “кері байланыстың”, азаматтармен қарым-қатынастың болуын дербес бағалайды.

19. ҚР цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі саласындағы жетістіктер

• Қазақстанда мемлекеттік қызметтердің 90%-ы online-да ұсынылады. ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігі ФИНТЕХТІҢ жоғары енуін ескере отырып, 17 мемлекеттік қызметті банк платформаларына шығарды.
• 29 сандық құжат egovmobile-да қол жетімді және қағаз құжаттарымен қатар танылған.
• Egovmobile белсенді дамып келеді және қазірдің өзінде электрондық цифрлық қолтаңба құралына айналды. Бүгін 557 мың рет азаматтар мобильді қосымшаның көмегімен құжаттарға қол қойды. MAU egovmobile 3 млн.
• “РҚКО” АҚ ағымдағы жылы байланыс операторы “Kazopiclink” ЖШС-мен бірлесіп “Wi-Fi HotSpot” технологиясын қолдана отырып, Қазақстан бойынша 176 ауылдық елді мекенді қосуды жүзеге асырды.
• Нотариаттық құжаттарды ресімдеу электрондық форматта жүзеге асырылады және бұл тәжірибе Қазақстан Республикасында сәтті енгізілді. Соңғы тоғыз айда 18 мыңнан астам сенімхат берілді.
• 2020 жылы өткізілген “Qazaqstan Project Management Awards 2020” байқауы, жоба “Global Project Excellence Awards” IPMA жобаларын жетілдіру жөніндегі дүниежүзілік байқауда “алтын марапатқа” ие болды, бұл Қазақстан Республикасында жобалық басқару бойынша қолданылатын тәсілдердің халықаралық сараптамалық қоғамдастығының жоғары бағасын көрсетеді.
• ҚР Цифрлық даму, инновациялар және аэроғарыш өнеркәсібі министрлігінің, ҚР Әділет министрлігінің және Республикалық нотариаттық палатаның ақпараттық жүйелері арасындағы Интеграция азаматтарға нотариусқа бармай-ақ бірнеше минут ішінде нотариаттық құжаттарды куәландыруға мүмкіндік береді.
• Қазіргі уақытта 16 000-нан астам IT-компаниялар және технология саласында жұмыс істейтін 182 000-нан астам мамандар бар, бұл ретте бұл сандар үнемі өсіп келеді. Бұл саладағы жалақы соншалықты тез өсетіні маңызды, ол тек еңбек қызметіне ғана емес, нағыз кәсіпке айналады.
• Банктік қосымшалар арқылы автокөліктерді қайта рәсімдеу қызметі басқа елде жоқ, бірақ бізде бар. Автомобильдерді сатып алу/сату бойынша мәмілелердің 55%-ы тек онлайн-режимде жүзеге асырылады.
• Аналарға енді мемлекеттік мекемелерге барудың қажеті жоқ. Төлемдерді есептеу үшін аты-жөні мен карта нөмірлері сияқты ана туралы деректерді алудан бастап, барлық қажетті қызметтер бір процесте ұсынылады. Қазіргі уақытта жаңа туған нәрестелерді тіркеудің 68%-ы онлайн форматта жүзеге асырылады.
• Сондай-ақ, бүгінгі күні өзіне-өзі қызмет көрсету режимінде жеке куәлік пен төлқұжат алу мүмкіндігі бар.
• Сан-Франциско қаласында (Калифорния) Silkroad Innovation Hub ресми ашылуы. Silkroad Innovation Hub – бұл Орталық Еуразияны Кремний алқабындағы біртұтас аймақ ретінде ілгерілетуге, сондай-ақ IT-кәсіпкерлік саласындағы ынтымақтастыққа және фаундерлердің мықты қауымдастығын құруға жәрдемдесуге бағытталған жеке бастама. Silkroad Innovation Hub аймақтағы IT-кәсіпқойлар, кәсіпкерлер және инноваторлар арасында желілік, білім алмасу және серіктестіктерді дамытудың негізгі платформасы ретінде қызмет етеді.
• Өңірлік IT хабтарын құру. Өңірлік IT хабтар – бұл инновациялық идеяларды жүзеге асыратын стартаптардың жайлы өмірін қалыптастыру үшін оңтайлы орта құруға бағытталған институт. Бұл мақсатқа материалдық, ақпараттық және басқа ресурстарды ұсыну арқылы қол жеткізуге болады. Үкіметтің, Astana Hub, өңірлік билік пен демеушілердің қолдауымен құрылған осындай он жоба бар.
• Қазақстан 198 ел арасында Мемлекеттік қызмет көрсету индексі (PSDI) бойынша 6-орында. 2022 жылғы нәтижелер Қазақстанның жетілу индексінде (GTMI) айтарлықтай ілгерілеуін көрсетті, бұл елдің В тобынан А тобына ауысуына әкелді, бұл елдегі GovTech дамуының жоғары көрсеткіштерін көрсететіндігін айта кету маңызды.
• А.ж. шілде айында Tech Garden қазақстандық компаниялардың қатысуымен Германиядағы Индустрия 4.0 бойынша алғашқы өнеркәсіптік Road Show-ты сәтті аяқтады.
• Проактивті саясаттың нәтижесінде халықтың IT саласына деген қызығушылығының артуы байқалады. Бұл ақпараттық технологиялар, информатика және есептеу техникасы факультеттеріндегі студенттер санының өсуімен расталады. Сонымен қатар, ресми білім беру жүйесінен тыс көптеген ұсыныстар жасалады. Инновациялық экономиканы құру үшін қажетті кадрлық базаны толықтыратын жеке бағдарламалау мектептері ашылады.
• Tech Orda бағдарламасы аясында мамандықты игергісі келетін қазақстандықтар үшін ваучерлік жүйе бойынша алдыңғы қатарлы жеке IT-мектептерде оқыту мүмкіндігі қарастырылған. Мысалы, қазіргі уақытта осы бағдарлама бойынша 2 мыңнан астам адам IT-мамандықты игеріп, 450 мың теңгеден басталатын жалақымен жұмысқа орналасу мүмкіндігіне ие болды. Бағдарлама аясында 83 IT-мектеп аккредиттелді, 3 273 IT-Ваучер берілді.
• Қазақстандық стартаптар үшін Station F инкубациялық және активациялық бағдарламаларына Fast track ұйымдастырылады, бұл Қазақстаннан жобаларға ерекше назар аударуды білдіреді: жеке тәртіппен қарау, Француз инвесторлары мен корпорацияларының алдында ұсыну, Француз нарығына шығуға көмектесу. Бұдан басқа, Astana Hub және Station F тәжірибелерімен алмасу туралы уағдаластықтарға қол жеткізілді, бұл қазақстандықтарға еуропалық сарапшылармен ынтымақтасуға және еуропалық нарыққа шығуға мүмкіндік береді.
• Мемлекеттік статистика мен ұлттық деректер экожүйесін дамыту тұжырымдамасында көрсетілген 67 жобаны қамтитын ұлттық статистика реформасы жүргізілуде. Инфляция деректерінің сапасын жақсарту үшін Ұлттық статистика бюросы баға жинау бойынша мобильді қосымшаны іске қосты.

20. Энергетика саласындағы жетістіктер

• Энергетика министрлігі порталдағы басқа мемлекеттік органдармен бірлесіп eGov.kz өз тұрғын үйлері мен объектілерін газдандыру үшін техникалық шарттарды алудың ыңғайлы тәсілі бойынша онлайн қызмет іске қосылды.
• Энергетика министрлігі “Жанармай құю станциясында мұнай өнімдерінің болуы бойынша сервис” әзірледі және Smart Bridge платформасында жарияланды. Азаматтардың Энергетика министрлігінің ЖМҚС-да мұнай өнімдерінің болуы жөніндегі ақпаратқа жедел қол жеткізуін және масштабтау мақсатында “Ұлттық ақпараттық технологиялар” АҚ-мен бірлесіп, Telegram-дағы мекенжай бойынша ЖМҚС-да мұнай өнімдерінің өзекті болуын көрсете отырып, Telegram-ботты әзірлеу бойынша жұмыс жүргізілді.
• Бүгінгі таңда республикада белгіленген қуаттылығы 2527 МВт болатын 133 ЖЭК объектісі жұмыс істейді (48 жел электр станциясының объектісі, 43 күн электр станциясының объектісі, 39 су электр станциясының объектісі, 3 биогаз электр станциясының объектісі). Жаңартылатын энергетика объектілері өндірген электр энергиясының көлемі 3,35 млрд.кВтсағ немесе электр энергиясын өндірудің жалпы көлемінің 5,8%-ын құрады.
• Ведомство Мемлекет басшысының тапсырмасына сәйкес бекітілген “Жол картасы” шеңберінде жаңартылған “Тарифті инвестицияларға айырбастау” бағдарламасын іске асыру бойынша жұмыс жүргізуде. Осылайша, 2023 жылы генерация секторының инвестициялық тартымдылығын арттыру мақсатында қайтарымды инвестициялардың жылдық лимиті 32 млрд теңгеден 428 млрд теңгеге дейін көтерілді. Электр қуаты нарығында шекті тарифті айына 1 МВт үшін 1,5 млн теңгеге дейін ұлғайту жоспарлануда. Бұл шара қолданыстағы станцияларды жаңарту және жөндеу үшін генерация секторына жыл сайын 160 млрд.теңге көлемінде инвестициялар ағынын қамтамасыз етуге мүмкіндік береді.
• Мемлекет басшысы Қ.Тоқаевтың ұлттық ғылыми басымдықтар негізінде жер қойнауын пайдаланушылардың қаражатын бөлудің ашықтығын арттыру және орталықтандыру қажеттігі туралы тапсырмасын іске асыру мақсатында Энергетика министрлігі Ғылым және жоғары білім министрлігімен бірлесіп, жер қойнауын пайдаланушылардың ғылыми-зерттеу және тәжірибелік-конструкторлық жұмыстарды қаржыландыру тәртібін өзгертті.
• Теңіз кен орнында болашақ кеңейту жобасы іске асырылуда, 2023 жылы сағалық қысымды басқару жобасын аяқтау жоспарлануда, ал тұтастай алғанда ҚББ-ны аяқтау 2024 жылы болады және мұнай өндіруді жылына 12 млн.тоннаға ұлғайтуға мүмкіндік береді. Жұмыстың жалпы ілгерілеуі 96%-ды құрайды.
• Қарашығанақ кен орнында өткен жылы 4-газды кері айдау компрессоры іске қосылды, 5-компрессорды іске асыру басталды, оның құны шамамен 1 млрд. АҚШ долл., сондай-ақ 735 млн. АҚШ долл. сомасына 6-компрессор салу бойынша түпкілікті инвестициялық шешім қабылданды .
• 2022 жылы Атырау облысында қуаттылығы жылына 500 мың тонна полипропилен өндіретін әлемдік ауқымдағы ірі мұнай-химия зауытының бірі іске қосылды. Қорытындысы бойынша мұнай-газ-химия өнімі өндірісінің өсуі 271,4 мың тонна көлемімен 43%-ды құрады.
• 2022 жылы жалпы қуаты 385 МВт болатын 12 ЖЭК жобасы іске асырылды. 2023 жылы қуаты 276 МВт болатын 15 ЖЭК жобасын іске қосу жоспарлануда.
• 2009 жылдан бастап Қазақстан өндірілетін табиғи уран көлемі бойынша әлемде бірінші орында. 2022 жылдың қорытындысы бойынша уран өндіру көлемі 21,3 мың тоннаны құрады.

21. Ұлттық экономика саласындағы жетістіктер

• 2019-2022 жылдары “Дипломмен ауылға” жобасы аясында 35,5 мыңнан астам адам 9,5 млрд теңгеге көтерме жәрдемақы алды және 17,7 мыңнан астам маманға 71,9 млрд теңге сомасында тұрғын үй сатып алуға бюджеттік кредиттер берілді.
• “Ауыл-ел бесігі” бағдарламасы бойынша 2019 жылдан бастап 2022 жылға дейін республикалық бюджеттен 326 млрд теңге бөлінді. Бұл тұрғын үй-коммуналдық шаруашылық саласындағы 334 нысанды, 1 200 әлеуметтік нысанды және 2 мыңнан астам көлік инфрақұрылымын салуға және жөндеуге мүмкіндік берді. Бағдарлама іске асырылған сәттен бастап республикалық бюджеттен қаржыландыру көлемі 6,7 есеге ұлғайды.
• 2023 жылдың басынан бастап кәсіпкерлікті дамыту жөніндегі ұлттық жоба шеңберінде 2021-2025 жылдарға арналған кредиттердің жалпы сомасы 665 млрд теңгеге 8 842 жоба субсидияланды, төленген субсидиялар сомасы 196,3 млрд теңгені құрады, кредиттердің жалпы сомасы 262,1 млрд теңгеге 6 862 жобаға кепілдік берілді, берілген кепілдіктер сомасы 127,7 млрд теңгені құрады.
• 2023 жылы ірі жобалар пайдалануға берілді: “Үлкен Алматы айналма автомобиль жолы “(Алматы облысы) автомобиль жолын салу және пайдалану”, “Астана қ., Есіл ауданы, Е51, Е69, Е70 көшелерінің қиылысы ауданында BINOM жалпы білім беретін мектебін салу және пайдалану”, “Арнайы әлеуметтік көмек көрсету үшін орталықты ұйымдастыру” (Павлодар облысы), “Шымкент қаласы Абай ауданында балалар мен жасөспірімдер спорт мектебін ұйымдастыру және пайдалану арқылы жаппай балалар спорт түрлерін дамыту”.

22. Қаржы нарығын реттеу және дамыту саласындағы жетістіктер

• Қор нарығын дамыту және инвесторларды тарту бойынша белсенді жұмыс жүргізілуде. Депоненттер клиенттерінің қосалқы шоттарының саны 2023 жылдың басынан бастап 24,8%-ға немесе 137 мың қосалқы шоттардың 686 869 қосалқы шоттардың өсу белгісіне дейін ұлғайды. 3 жыл ішінде өсу 6 еседен асады.
• Сақтандыру нарығын дамытуға және секторды цифрландыруға бағытталған заңнамалық түзетулердің үлкен блогы әзірленді және қабылданды. 1 қаңтардан бастап міндетті автосақтандыру бойынша сақтандыру төлемін ресімдеудің кешірілген тәртібі – “Еурохаттама” іске қосылады, бұл сақтандыру төлемдерінің мерзімін 92 күннен 6 жұмыс күніне дейін қысқартуға және жол полициясы мен соттарға жүктемені азайтуға мүмкіндік береді.

23. Бәсекелестікті қорғау және дамыту саласындағы жетістіктер

• 2023 жылдың басынан бастап монополияға қарсы заңнаманы бұзушылықтар бойынша 66 тергеу аяқталды. 81 іс бойынша тергеу жүріп жатыр. Нарықтың жосықсыз субъектілеріне 3,5 млрд теңгеден астам сомаға айыппұл санкциялары салынды. Құқық қорғау органдарының қатысуымен жүргізілген бірлескен жұмыстың қорытындысы бойынша бюджетке 15 млрд теңге өндірілді.
• Көмір кен орындарына өңірлік көмір тұйықтарына тікелей шығу қамтамасыз етілді, бұл олардың шығындарын 5,6 млрд теңгеден астамға қысқартуға мүмкіндік берді.