Облыста интернет-алаяқтықтың мыңға жуық жағдайы тіркелді

Ақмола облысы интернет-алаяқтықтың өсіп келе жатқан қатеріне қарсы күрестің алдыңғы қатарында тұр. Өңір тұрғындары барған сайын қаржылық қауіпсіздігіне нұқсан келтіретін әккі алдау схемаларының нысанасына айналуда. Ең көп тараған тәсілдер мен сенімді қорғану жолдары туралы Киберқылмысқа қарсы іс-қимыл басқармасы басшысының міндетін атқарушы Ермек Манатов мәлімдеді.
Қазіргі уақытта өңірде интернет-алаяқтықтың шамамен 1000 жағдайы тіркелген. Өткен жылмен салыстырғанда бұл көрсеткіш 65 фактіге артқан, ал 140 іс ашылған.
Спикердің айтуынша, қазіргі алаяқтар қорқыныш, үрей, шамадан тыс сенім сияқты адам эмоцияларын шебер пайдалануда. Ең тиімді құралдардың бірі – құқық қорғау органдары, КНБ, Экономикалық тергеу департаменті, Мемлекеттік кірістер департаменті немесе Ұлттық банк атынан жасалатын қоңыраулар. Мұндай қоңыраулардың мақсаты – адамды үрейге салу және қысыммен импульсивті әрекет жасауға итермелеу.
«Қазіргі алаяқтар адам эмоцияларымен шебер ойнайды – қорқыныш, үрей немесе шамадан тыс сенім. “Құқық қорғау органының өкілімін” деп сөйлейтін бір қоңыраудың өзі адамды теңгерімінен шығарып, ойланбай әрекет етуге мәжбүр етеді. Олардың схемалары дәл осыған құрылған», – деді басқарма басшысы.
Әлеуметтік желілер мен мессенджерлердегі аккаунттарды бұзу да қауіпті бағыттардың біріне айналды. Жеке парақшаларға қол жеткізген алаяқтар жәбірленушінің жақындары мен таныстарына хабарласып, өзін солардың бірі ретінде таныстырып, түрлі сылтаумен ақша сұрайды.
«Алаяқтар аккаунтқа қол жеткізгенде, адамдар арасындағы сенімді пайдаланады. Адамға досынан келді деген хабарлама түссе, ол еш күмәнданбайды. Сондықтан сіз жақсы білетін жандардан келген хабарламаларға да мұқият болу маңызды», – деп қосты спикер.
Коммуналдық қызметтерге байланысты алаяқтықтың көбеюі де алаңдатуда. «Горводоканал» немесе «Горэлектросеть» қызметкері ретінде таныстырған қаскөйлер азаматтардың құпия деректеріне қол жеткізіп, оны қылмыстық мақсатта пайдалана алады.
Ерекше назар аударатын мәселе – жоқ тауарларға алдын ала төлем алатын схемалар. Бұл қулықтар Instagram, OLX, «Колёса» сияқты танымал онлайн-платформаларда, тіпті «Қазпошта» қызметтері арқылы да жиі кездеседі.
«Адамның алаяқтардың құрбаны болғанын білдіретін негізгі белгі – қаржылық зиян. Бұл банктік карталардан рұқсатсыз ақша алу немесе иесінің білмей рәсімделген микронесие болуы мүмкін. Мұндай жағдайларда дереу Халыққа қызмет көрсету орталығына жүгініп, несие рәсімдеуге шексіз бұғаттау қоюды және Egov Mobile арқылы тексеру жасауды ұсынамын», – деді Ермек Манатов.
Еске салайық, киберқылмыстарды тергеумен тергеу органдары айналысады, ал жедел қызметтер Ұлттық банкпен бірлесіп «Антифрод-орталық» арқылы қаржы ағымдарын бақылайды. Негізгі қиындық – көптеген алаяқтар шетелден әрекет етеді, ал ұрланған қаражатты «дропперлер» деп аталатын тұлғалар арқылы қолма-қол етеді.
Өзіңізді қорғау үшін мамандар барынша сақ болуға шақырады. Күмәнді сілтемелерге өтпеуге, SMS-кодтарды ешкімге айтпауға, қашықтан басқару бағдарламаларын орнатпауға және күмәнді жобаларға инвестиция салудан бас тартуға шақырады.
«Біздің басты қорғанысымыз – білім мен қалыптасқан әдеттер. Цифрлық гигиена туралы ақпаратты жақындарыңызбен бөлісіңіз. Онлайн қауіпсіздік – қарапайым, бірақ өте маңызды», – деп қорытындылады полиция өкілі.

Дереккөз: Ақмола облысының Өңірлік коммуникациялар қызметі